عکاسی خیابانی؛ نورپردازی خلاقانه برای عکاسی در خیابان
اگر تا‌به‌حال عکاسی خیابانی را تجربه کرده‌اید یا این ژانر عکاسی را دنبال می‌کنید، ممکن است پیش از خواندن این مطلب، به مطالبی که قرار است درادامه بخوانید، فکر کرده باشید. عکاسی خیابانی به‌دلیل فرّاربودن لحظات تعیین‌کننده (Decisive Moments)، ژانری بسیار فرّار است.
بحث لحظه‌ی تعیین‌کننده از زمان هنری کارتیه‌برسون (Henri Cartier-Bersson) و حتی پیش‌از‌آن، مطرح بوده است. با وجود اینکه شکار لحظه‌ی تعیین‌کننده در عکاسی خیابانی می‌تواند بسیار رضایت‌بخش باشد، گاهی اوقات، تکیه تنها بر لحظه‌ی تعیین‌کننده کاملا غیرواقع‌بینانه است و قابلیت‌های خلاقانه هنری شما را محدود کند؛ زیرا در‌این‌صورت، تابع عاملی محیطی خواهید بود که هیچ کنترلی روی آن ندارید. عکاس خیابانی برای گرفتن عکس‌های جذاب در وضعیت نوری مختلف، به تجهیزات و البته مهارت‌های بسیاری نیاز دارد.
نورپردازی چه اهمیتی در عکاسی خیابانی دارد؟
یکی از اصول مهم عکاسی، تنظیم نور است. منشأ نور می‌تواند محیطی باشد یا اینکه از منشأ خارجی منتشر شود. نورپردازی در عکاسی خیابانی به دقت و ظرافت بسیاری نیازمند است و باورهای متنوعی درباره‌ی بهترین حالت نور برای این نوع عکاسی وجود دارد. می‌توان گفت چیزی به‌عنوان بهترین حالت نور برای عکاسی در خیابان وجود ندارد و عکاس خیابانی باید خودش را با نور محیطی سازگار کند و عکس‌هایی جذاب بگیرد. درادامه با چندین مثال، به شما نشان خواهیم داد چگونه می‌توانید از نور محیطی در خیابان‌ها برای گرفتن عکس‌هایی جالب استفاده کنید.
درباره‌ی نورپردازی‌های مختلف در عکاسی خیابانی می‌توان کتاب نوشت؛ اما موضوع اصلی این مقاله نور شدید است؛ زیرا باورهای بسیار مختلفی درباره‌ی آن وجود دارد. در اینجا، داده‌های EXIF ارائه شده‌اند تا بتوانید درک کنید این عکس‌ها در دوربین چگونه ایجاد شده‌اند. نورپردازی هنگام عکاسی نیازمند تنظیماتی است که با تنظیمات گفته‌شده در این مقاله اندکی تفاوت دارند؛ اما نکاتی که درادامه به شما گفته خواهد شد، نقطه‌ی آغاز مناسبی برای بهبود نورپردازی در عکاسی خیابانی خواهند بود. درواقع، این تکنیک‌ها کمک خواهند کرد حتی در غیاب لحظات تعیین‌کننده، آثار هنری چشمگیری خلق کنید.
مقاله‌ی مرتبط:
۱. با سایه‌ها دوست شوید
اولین نکته‌ای که درباره‌ی عکاسی در خیابان باید بیاموزید، کنارآمدن با سایه‌ها است؛ به‌ویژه در نور شدید که ممکن است محدوده‌ی داینامیک در تصویر را گسترده‌تر و سایه‌ها را بسیار تاریک و هایلایت‌ها را بسیار روشن‌تر کند. چیزی به‌عنوان نوردهی دارای تعادل مناسب وجود ندارد و بعضی از عکاسان حرفه‌ای در بیشتر مواقع، هایلایت‌ها را حفظ می‌کنند و بخشهای تاریک تصویر را در سایه‌های دارای شدت متنوع، از سایه‌ی ملایم تا سایه کاملا سیاه، قرار می‌دهند.
دیگر مزیت پذیرش سایه‌ها، امکان استفاده از دیافراگم بسته‌تر و سرعت بیشتر شاتر است: اولی سبب افزایش عمق میدان دید (DoF) و دومی سبب شفاف‌تر‌شدن تصویر اجسام متحرک می‌شود. این دو امتیاز آزادی بیشتری به شما در خیابان می‌دهند.
۲. از سایه‌ها به‌عنوان عناصر ترکیب‌بندی استفاده و لایتاسکیپها را در صحنه شناسایی کنید
جالب است سایه‌ها می‌تواند نوعی از عناصر ترکیب‌بندی را دراختیار شما بگذارد که بدون وجود سایه‌ها، در صحنه وجود ندارد. سایه‌ها شکل‌های هندسی و خطوطی ایجاد می‌کنند که می‌توان از آن‌ها به‌شکلی خلاقانه در ترکیب‌بندی عکس خیابانی عالی استفاده کرد. درواقع، هایلایت‌ها و سایه‌ها چیزی در صحنه می‌سازند که در عکاسی به آن جلوه‌ی نوری یا لایت‌اسکیپ (lightscape) گفته می‌شود.
می‌توان لایت‌اسکیپ را نوعی لنداسکیپ مجازی در نظر گرفت که اجازه می‌دهد عکس‌ها را خلق کنید. لایت‌اسکیپ در مکانی هنگام صبح با لایت‌اسکیپ در همان مکان هنگام بعد‌از‌ظهر تفاوت دارد؛ بنابراین، فرصت‌های متنوعی دراختیار شما می‌گذارد. در خیابان‌ها، هایلایت‌ها و سایه‌های شدید بعضی از لایتاسکیپها را بسیار واضح می‌کنند؛ ولی بعضی دیگر از لایتاسکیپها با اینکه با چشم غیرمسلح به‌‌وضوح دیده می‌شوند، با تنظیمات صحیح دوربین، وضوح بیشتری پیدا می‌کنند. بنابراین، پیشنهاد می‌شود چشم خود را برای شناسایی لایتاسکیپها تمرین دهید.
در عکس زیر، قسمت فوقانی سایه در یک‌سوم بالایی قاب قرار گرفته و دوچرخه‌ای از میان تاریکی ظاهر می‌شود. بعضی وقت‌ها، قراردادن بخشی از سوژه در سایه که در حال ظاهرشدن در روشنایی است یا برعکس، ارتباطی بین سایه‌ها و هایلایت‌ها می‌سازد که حس گذر از تاریکی به روشنایی یا برعکس را به بیننده القا می‌کند. برای مثال، اگر دوچرخه کاملا خارج از سایه قرار داشت، عکس این‌قدر قوی نمی‌بود. این عکس بدون این لایت‌اسکیپ فقط عکسی ساده از دوچرخه در جاده بود که هیچ حسی در بیننده ایجاد نمی‌کرد.
در زیر، مثال دیگری را می‌بینید که در آن از شکل سایه و موقعیت پای عابر برای تکمیل همدیگر استفاده شده است. خلق چنین عکسی به صبر فراوان و انتخاب سوژه دارای تضاد نیازمند است.
خلاصه اینکه لایت‌اسکیپ، صرفا ترکیبی از سایه‌ها و هایلایت‌ها نیست؛ بلکه ابزاری برای ترکیب‌بندی است که باید دقیقا همانند ترکیب‌بندی لنداسکیپ از آن استفاده کنید.
۳. خلق اثری نیمه‌تاریک
گاهی اوقات، با استفاده از نور محیط و نورپردازی می‌توان اثری نیمه‌تاریک (low-key) خلق کرد که پس‌زمینه‌ی تیره و نورپردازی انتخابی روی سوژه‌ها دارد. نورپردازی نیمه‌تاریک در عکاسی خیابانی بسیار اهمیت دارد؛ به‌ویژه اگر نمی‌خواهید پس‌زمینه‌ی عکس شلوغ باشد یا اینکه پس‌زمینه‌ی اصلی جالب نیست. برای خلق اثر نیمه‌تاریک، نور باید از یک سمت بتابد و سوژه‌ی شما را به‌صورت انتخابی روشن کند؛ درحالی‌که پس‌زمینه با استفاده از سرعت سریع شاتر، کاملا در سایه قرار می‌گیرد.
نگاه دوچرخه‌سوار به آن خانم لحظه‌ی جالبی خلق کرده است. در این صحنه، بیشترین میزان نور از سمت چپ می‌تابد و مستقیما روی پس‌زمینه نمی‌افتد. این عکس با استفاده از سرعت سریع شاتر گرفته شده و همان‌طورکه می‌بینید، سوژه‌ها در دو جهت مخالف از درون پس‌زمینه‌ای غیرجذاب بیرون آمدهاند و کنتراست جالبی ایجاد شده است.
اینکه به سایه در پس‌زمینه یا هر بخش دیگری از عکس نیاز داشته باشید تا جزئیات را حفظ یا اینکه سایه‌ها را کاملا سیاه کنید، به صحنه و سلیقه شخصی شما بستگی دارد. برای این کارها می‌توانید با استفاده از تنظیم سرعت شاتر، پس‌زمینه را به‌میزان مناسبی تاریک کنید. بعضی عکاسان حرفه‌ای هنگام عکاسی در خیابان، جزئیات سایه‌ها را حفظ می‌کنند؛ زیرا این جزئیات ترنزیشنی بین درجه‌های مختلف تیرگی فراهم و با حفظ بعضی اطلاعات درزمینه‌ی فضای خیابان، اصالت ژانر عکاسی خیابانی را نیز حفظ می‌کنند.
۴. زوایای مختلف را امتحان کنید
توجه کنید اثر نور وابستگی زیادی به زاویه‌ی قاب شما دارد؛ بنابراین، مراقب باشید قابی انتخاب کنید که فرصت استفاده از نور موجود را به شما بدهد. به‌جای مقصر دانستن نور محیطی، باید چگونگی استفاده‌ی مؤثر از آن را یاد بگیریم. باید بتوانید از صبح تا شب در خیابان عکاسی کنید؛ مگر اینکه خسته شوید و نتوانید کار را ادامه دهید. این یعنی باید خود را با تمام حالات نور در خیابان سازگار کنید.
عکس زیر از مردی که مشغول کارکردن با گوشی‌اش است، هنگام ظهر و زمانی گرفته شده که خورشید وسط آسمان بوده است. باتوجه‌به نور موجود در محیط، عکاسی مستقیم از سوژه عکس جالبی ایجاد نمی‌کرد. به‌جای این کار، عکاس این عکس را از منطقه‌ای سایه‌دار به‌صورتی گرفته است که دستان و گوشی به‌خوبی در روشنایی قرار گرفته‌اند و شیبی از شدت نور از سمت چپ به سمت راست تصویر وجود دارد که عمق تصویر را افزایش داده است.
نکته‌ی دیگری که باید به آن اشاره کرد، این است که بعضی وقت‌ها بد نیست صورت سوژه را پنهان و روی کاری تأکید کرد که دارد انجام می‌دهد. این کار دیدگاه جدیدی در عکس ایجاد می‌کند و رنگی انتزاعی به آن می‌بخشد و سبب ایجاد کنجکاوی در ذهن بیننده می‌شود.
۵. سوژه‌های درون سایه‌ها
در مثال قبلی، سوژه‌هایی را دیدیم که درون روشنایی قرار داشتند و درست همانند شخصیت‌های روی صحنه‌ی نمایش اهمیت پیدا کرده بودند که نورافکن روی آن‌ها می‌تابد. بعضی وقت‌ها، سوژه‌های شما کاملا زیر ساقه قرار می‌گیرند. وقتی چنین اتفاقی می‌افتد، انگیزه‌ی خود را از دست ندید. پیش از هرچیزی به‌یاد داشته باشید شما در خیابان هستید؛ جایی‌که بسیاری از چیزها مهارکردنی نیستند؛ بنابراین، باید خودتان را با محیط سازگار کنید. در چنین مواقعی، کنتراست موجود در سوژه می‌تواند به خلق عکسی هیجان‌انگیز کمک کند. به‌یاد داشته باشید رنگ‌های روشن، حتی در سایه، نور را بهتر از رنگ‌های تیره منعکس می‌کنند؛ پس، در نوردهی مناسب می‌توانید آن‌ها را بهتر ظاهر کنید.
در عکس زیر، عکاس باید بین نوردهی به‌صورتی‌که سایه‌ها را به‌اندازه‌ی کافی روشن یا نوردهی به‌صورتی‌که کنتراست را حفظ کند، یکی را انتخاب می‌کرد. عکاس با این امید که سفید در تاریکی ظاهر خواهد شد و با تقسیم سایر قاب از قطر به سایه و روشنایی تطبیق خواهد داشت، حالت دوم را انتخاب کرده است. در این عکس نیز سیاه‌نکردن سایه‌ها سبب شده بیننده بتواند جزئیات صحنه‌ی واقعی را ببیند.
۶. ایجاد فضای منفی
عکاسی فضای منفی در بسیاری از ژانرها، همانند عکاسی در خیابان کاربرد دارد. بااین‌حال، ممکن است ایجاد فضای منفی در عکس‌هایی دشوار باشد که در خیابان گرفته می‌شوند. ایجاد فضای منفی در عکسی که در خیابان می‌گیرید، سبب تمایز عکس شما از عکس‌های بسیار زیادی می‌شود که از خیابان‌های شلوغ و آشفته گرفته می‌شوند.
هنگام ایجاد فضای منفی حداقلی در عکاسی خیابانی، می‌توانید از وضعیت نور استفاده و با به‌کارگیری سایه‌ها، فضایی منفی در اطراف سوژه‌ی خود ایجاد کنید. دفعه‌ی بعدی که برای عکاسی به خیابان می‌روید، فراتر از لحظه‌ی تعیین‌کننده فکر کنید. از عکاسی در نور شدید نترسید و تلاش کنید با استفاده از نور محیطی و بازی با آن، عکس‌هایی متفاوت خلق کنید.
هرچه بیشتر در خیابان عکاسی کنید، بیشتر متوجه خواهید شد محدودیتی برای خلق عکس‌های هنری در خیابان وجود ندارد. درواقع، بعضی از عکاسان حرفه‌ای بسیار دوست دارند وضعیتهایی تجربه کنند که بسیاری از عکاسان از عکاسی در آن‌ها اجتناب می‌کنند؛ زیرا این وضعیت‌ها سبب خاص‌شدن کارهای آن‌ها خواهند شد.
