گزارش سالانه فروشندگان بومی محلی دیجی‌کالا منتشر شد: از ۳ هزار فروشنده تا ۳۰ هزار محصول بومی محلی

به‌گزارش زومیت، داستان موفقیت کسب‌وکارهای کوچک و محلی حالا آن‌قدر در دیجی‌کالا بزرگ شده که برای اولین‌بار در گزارش سالانه ۱۴۰۰، دیجی‌کالا بخش زیادی از گزارشش را به فروشندگان بومی محلی اختصاص داده است. به‌باور این پلتفرم فعال در حوزه تجارت الکترونیکی، در دیجی‌کالا هر فروشگاه و هر فروشنده داستانی دارد؛ داستانی پرفراز‌ونشیب که می‌تواند الهام‌بخش همه صنعتگران تولیدکنندگان و هنرمندان باشد.

افشین خاکی، مدیر پروژه توسعه کسب‌وکارهای بومی محلی دیجی‌کالا، در این گزارش به افزایش سهم کسب‌وکارهای بومی محلی در اقتصاد دیجیتال ایران و نیازمندی این افزایش سهم به مشارکت همه فعالان این عرصه اشاره کرده است. او در این گزارش اعلام کرده است که مهم‌ترین ظرفیت تجارت الکترونیکی حذف فاصله‌ها است:

امروز صاحبان کسب‌وکارهای مختلف بزرگ‌و‌کوچک بیش‌ازپیش نیازمند بهره‌مندی از این ظرفیت‌های تجارت الکترونیک هستند؛ ظرفیتی که محدودیتی برای آن متصور نیستیم؛ اما کسب‌وکارهای خُرد و محلی برای استفاده از آن نیازمند کسب دانش و مهارت و حتی ایجاد تغییراتی در رویه‌های مرسوم پلتفرم‌های فروش آنلاین هستند. این امر به صرف هزینه و زمان و انرژی زیادی نیاز دارد و موجب می‌شود بازارگاه‌های فروش آنلاین از ورود به عرصه فروش محصولات محلی در حجم بالا خودداری کنند.

به‌گفته خاکی، دیجی‌کالا از سال ۱۳۹۹ با پذیرش این چالش توانمندسازی کسب‌وکارهای بومی محلی را به‌عنوان بزرگ‌ترین اقدام مسئولیت‌ اجتماعی خود تعریف کرد تا در فرایندی بلند‌مدت به توانمند‌سازی کسب‌وکارهای بومی محلی و ایجاد چرخه تولید ثروت پایدار در مناطق روستایی و کمتر برخوردار کمک کند.

خاکی تأکید می‌کند که تحقق این ایده نیازمند اقدامی جمعی با همراهی نهاد‌های عمومی متولی و استارتاپ‌های فعال در توسعه محلی است. او با ابراز خشنودی اعلام می‌کند که امروز پس از گذشت یک‌ونیم سال از آغاز این راه، ۱۲ نهاد و بیش از ۳۰ استارتاپ همراه این شرکت‌ در راستای رشد کسب‌وکارهای بومی محلی شده‌اند.

آموزش‌های متعدد حضوری و آنلاین برای تسهیلگران و فعالان محلی برگزار و فرایندهای ورود، درج محصول، ارسال و انبارش تا‌حدممکن با شرایط این کسب‌وکارها متناسب شده است و اکنون نزدیک به ۳ هزار و ۵۰۰ کسب‌و‌کار خُرد بومی محلی در این پروژه حضور دارند.

افزایش ارزش اقتصادی در مناطق مختلف کشور

در پاییز ۱۳۹۹، پروژه توسعه کسب‌وکارهای بومی محلی دیجی‌کالا آغاز شد که به‌اعتقاد مدیران آن، با تحقق این پروژه جوامع محلی سراسر کشور این امکان را یافتند تا در بازار بزرگ تجارت الکترونیکی ایران سهیم شوند. انگیزه اصلی دیجی‌کالا در اجرای این طرح حمایتی، تحقق‌بخشیدن به نقش مسئولیت اجتماعی این شرکت بوده است. اهداف دیجی‌کالا در توسعه کسب‌وکارهای بومی محلی عبارت‌اند از:

• تلاش برای اشتغال‌زایی در مناطق روستایی
• کمک به خلق ارزش اقتصادی در مناطق مختلف کشور ازطریق کمک به افزایش تولید و فروش محصولات محلی
• کمک به شناسایی و معرفی محصولات محلی سراسر ایران
• ایجاد جریان درآمدی پایدار برای تولید‌کنندگان محلی محصولات
• کمک به مهاجرت معکوس در مناطق کمترتوسعه‌یافته روستایی

طبق این گزارش، مدل عملیاتی ترسیم‌شده برای پروژه توسعه کسب‌وکارهای بومی محلی با تشکیل مراکز پشتیبانی تجارت الکترونیکی شکل گرفته است. این مراکز به‌عنوان واسط میان تولید‌کنندگان محصولات محلی و دیجی‌کالا، امور پشتیبانی شامل بسته‌بندی و آماده‌سازی محصولات برای ارسال را بر‌عهده دارند.

یک نشان مخصوص

دیجی‌کالا سعی کرده است محصولات بومی‌ و محلی را در پلتفرم خود از دیگر محصولات فروخته‌شده در این سرویس متمایز نشان دهد. دیجی‌کالا در گزارش سالانه‌اش تأکید کرده است که ایجاد تمایز میان محصولات بومی محلی با محصولات صنعتی موجود در دیجی‌کالا از‌جمله ضرورت‌هایی است که از همان اول، قدم‌های لازم برای آن برداشته شده است. بنابراین، نشان بومی محلی طراحی و روی محصولات این رسته درج شده است.

درحال‌حاضر، بسیاری از مخاطبان دیجی‌کالا با این نشان آشنا هستند. وقتی این نشان کنار کالایی باشد، بدین‌معنی است که این محصول در کارگاه کوچک خانگی یا روستایی و فضایی غیرصنعتی تولید شده است.

براساس اطلاعات این گزارش، در ابتدای شروع پروژه کسب‌وکارهای بومی محلی، کرمان استان پیشرو در تعداد فروشندگان بود و صنایع دستی پرمحصول‌ترین گروه در میان دسته‌بندی محصولات را به خود اختصاص داد.

طبق آمار و اطلاعات مربوط به اولین فروشندگان بومی محلی در سال ۱۳۹۹، کرمانشاه با ۱۹ درصد سهم و اصفهان با ۱۶ درصد و تهران با ۱۳ درصد سهم در جایگاه اول تا سوم قرار دارند. پس از این استان‌ها، کرمان و فارس و خوزستان با ۶ درصد سهم در جایگاه بعدی قرار دارند. در این زمینه ۳۶ درصد سهم از بازار کسب‌وکارهای بومی محلی دیجی‌کالا مربوط به سایر استان‌ها است که در این گزارش به نام این استان‌ها اشاره نشده است.

همچنین، اولین فروشندگان بومی محلی که محصولی ازطریق دیجی‌کالا فروخته‌اند، شامل صنایع دستی با سهم ۴۵ درصدی،‌ خانه و کاشانه با سهم ۲۸ درصدی، مد و پوشاک با سهم ۱۷ درصدی و خوراکی‌ها با سهم ۱۰ درصدی بوده است.

۳ هزار فروشنده بومی محلی در دیجی‌کالا

درحال‌حاضر، بیش از ۳ هزار فروشنده بومی محلی از نقاط مختلف کشور در دیجی‌کالا مشغول فروش محصولات خود هستند. بخشی از این فروشندگان به‌واسطه نهادهای همکار و بخشی دیگر به‌صورت مستقل متقاضی فروش در دسته بومی محلی شده‌اند. طبق ادعای دیجی‌کالا، تعداد فروشندگان بومی محلی در دیجی‌کالا در سال ۱۴۰۰، ۶ برابر شده است.

کمیته امام خمینی با ۷۴۴ فروشنده بیشترین تعداد فروشنده را در میان نهادهای همکار ازآنِ خود کرده است. پس از این نهاد، معاونت زنان ریاست‌‌جمهوری با ۳۲۵ فروشنده و سازمان بسیج سازندگی با ۱۶۸ فروشنده در رده‌های بعدی قرار دارند.

در این گزارش، اعلام شده است که اردیبهشت ۱۴۰۰ نقطه طلایی جذب فروشنده بومی محلی بوده است. دلیل این اتفاق در این گزارش توضیح داده نشده است؛ اما در این ماه با جذب ۳۸۴ فروشنده، رکورد رشد ماهانه شکسته شده است. پس‌از‌آن شهریور و بهمن و دی ۱۴۰۰ نیز دیگر ماه‌های طلایی برای جذب فروشندگان به‌حساب می‌آیند.

شاید جالب باشد که بدانید اولین فروشنده‌ای که از پروژه توسعه کسب‌وکارهای بومی محلی استفاده کرده، محصولات سالم و روستایی «سلوا» است. طبق این گزارش، این استارتاپ فعالیت خود را پنج سال پیش در اصفهان و با هدف توسعه کسب‌وکارهای خانگی و روستایی آغاز کرده است. محصولات این فروشنده غالباً در دسته‌بندی مواد خوراکی جای دارند که از همان ماه‌های ابتدایی فروش نیز با استقبال مشتریان دیجی‌کالا مواجه شده است.

از بیشترین تعداد فروشنده تا دورترین فروشنده

هاون سنگی و زعفران رکوردار تعداد فروشنده در میان محصولات بومی محلی هستند؛ اما دورترین فروشنده از تهران، برند شیک دوچ است که در شهر چابهار و در استان سیستان‌و‌بلوچستان ساکن است و یک سال از حضورش در دیجی‌کالا می‌گذرد. این برند با‌‌‌توجه‌‌‌به قدمت هنر سوزن‌دوزی در میان زنان این منطقه، با هدف کمک به زنان سرپرست خانوار تأسیس شده است.

در این گزارش، تأکید شده است که پس از چندی، مشکلات فروش و بازاریابی این گروه از هنرمندان را به‌سمت فروش آنلاین سوق داده و امروز توانسته‌اند به‌عنوان یکی از فروشگاه‌های آنلاین سوزن‌دوزی در دیجی‌کالا شناخته شوند.

بیش از ۳۰ هزار محصول بومی محلی روی سایت دیجی‌کالا در چهار زیرمجموعه خوراکی‌ها، خانه و کاشانه، پوشاک و اکسسوری و بازی و سرگرمی تقسیم‌بندی شده‌اند. همچنین، این محصولات ازلحاظ نوع فروشنده به دو گروه محصولات بومی محلی و محصولات مددجویان تقسیم می‌شوند.

دیجی‌کالا در توضیح محصولات مددجویان آورده است که این دسته از محصولات مرتبط با کسب‌وکارهای کوچکی هستند که در طرح‌های اشتغال‌زایی نهادهایی مانند کمیته امداد، بهزیستی، سازمان زندان‌ها و... توانمند و در دیجی‌کالا در قالب طرح‌های حمایتی، شرایط ویژه‌ای برای فروش آن‌ها در نظر گرفته شده است.

ادویه‌ها و چاشنی‌های محلی در دسته‌بندی خوراکی‌ها عنوان پرتعدادترین محصول را در میان محصولات بومی محلی به خود اختصاص داده‌اند. در تصویر زیر، می‌توانید پرمحصول‌ترین گروه‌ها را در میان دسته‌بندی‌های محصولات بومی محلی ببینید.

روزهای پررزق‌و‌روزی بومی محلی‌ها

براساس گزارش سالانه ۱۴۰۰ دیجی‌کالا، فروش محصولات بومی محلی در ۱۸ تیر با رشد درخورتوجهی همراه بوده است؛ اما موفق‌ترین روز برای کسب‌وکارهای بومی محلی ۵ آذر ۱۴۰۰ بوده است. در این روز، فروش محصولات با جهشی ۳/۸ برابری درمقایسه‌با روز قبل مواجه شده که البته تأثیر آن تا پایان سال نیز باقی مانده است.

در این بخش از گزارش، دلیل رشد فروش محصولات در این دو تاریخ نیز توضیح داده شده است. بلک فرایدی یا جمعه‌سیاه که در ۵ آذر سال گذشته برگزار شد، یکی از دلایلی است که باعث شده محصولات بومی محلی با اقبال چشمگیر خریداران مواجه شوند و با رشد ۳/۸ برابری فروش در این روز، محصولات محلی در سبد خرید تعداد بیشتری از مشتریان سراسر ایران قرار گرفته است.

دلیل فروش درخورتوجه در ۱۸ تیر سال گذشته نیز برگزاری کمپین آگاهی‌بخشی درباره محصولات بومی محلی و تأثیرات خرید از این محصولات در توسعه جوامع محلی بوده است. این کمپین آگاهی‌بخشی باعث شده است که محصولات بومی محلی با رشد ۲/۹۴ برابری فروش در ۱۸ تیر مواجه شوند.

طبق این گزارش، به‌طورکلی از ابتدای اجرای پروژه، یعنی پاییز ۱۳۹۹ تا پایان سال ۱۴۰۰، بیش از ۲۰۵ هزار قلم کالای بومی محلی فروخته شده است. فروش تعداد محصولات بومی محلی از ۱۰ هزار و ۱۴۶ قلم در فروردین ۱۴۰۰ به ۲۴ هزار و ۲۱۷ قلم فروش ماهانه در بهمن همان سال رسیده که این طبق معادلات دیجی‌کالا، یعنی در طول یک سال بیش از دو برابر شده است.

در سال ۱۴۰۰، مشتریان مختلفی از سراسر ایران از محصولات بومی محلی دیجی‌کالا خرید کرده‌اند که دورترین آن‌ها با فاصله و ۱,۸۱۵ کیلومتری از تهران، ساکن شهر چاپهار بوده است. استان تهران بیشترین و استان خراسان‌جنوبی کمترین تعداد مشتری از محصولات بومی محلی را داشته‌اند.

پشتیبانی متفاوت

بخش ارائه فضا در دیجی‌کالا برای فروش محصولات بومی محلی نیازمند پشتیبانی ويژه و متفاوت‌تر از فروشندگان عادی در این پلتفرم است؛ نکته‌ای که دیجی‌کالا در گزارش خود نیز به آن اشاره کرده است. براساس ادعای دیجی‌کالا، با‌‌توجه‌‌‌به خاستگاه این دسته از فروشندگان که بیشتر در مناطق روستایی و حاشیه شهرها ساکن هستند، امکان ارتباط مستقیم با کارشناسان بخش بومی محلی فراهم شده است تا در سریع‌ترین زمان ممکن به سؤال‌های آنان جواب داده و مشکلاتشان برطرف شود.

پشتیبانی از محصولات بومی محلی از سه طریق «ارتباط مستقیم» و «پشتیبانی ویژه در بخش ارسال کالا» و «اصلاح و ساده‌سازی فرایندهای دیجی‌کالا» انجام می‌شود:

• در بخش ارتباط مستقیم، برای پاسخ‌گویی به سؤال‌ها و راهنمایی فروشنده‌های بومی محلی، درحال‌حاضر بیش از ۴۵ گروه در شبکه‌های اجتماعی تشکیل شده است و آن‌ها می‌توانند به‌طور مستقیم مشکلات خود را با دیجی‌کالا در میان بگذارند.
• در بخش پشتیبانی ویژه در بخش ارسال کالا، برای حمایت از فروشنده‌های دور از مراکز دریافت کالا و حل‌کردن مشکل ارسال‌ آن‌ها، امکان دپوِ روزانه ۵۰۰ کالا به فروشنده‌های بومی محلی داده شده است. طبق گزارش دیجی‌کالا، به‌طور متوسط از هر سه فروشنده بومی محلی، یک فروشنده امکان ارسال مستقیم برای خریدار را به‌دست آورده است.
• در بخش اصلاح و ساده‌سازی فرایندهای دیجی‌کالا، در بخش‌های ثبت‌نام و شناسایی فروشنده بومی محلی بازنگری و ساده‌سازی شده است. همچنین، دستورالعمل‌ها و فرایند‌های درج کالا، ورود و پذیرش کالا در انبارها و مراکز پردازش برای محصولات بومی محلی تغییراتی برای سهولت در استفاده ایجاد شده است.

افزون‌براین، مرکز پشتیبانی تجارت الکترونیکی مرکزی اختصاصی است که به کسب‌وکارهای بومی محلی فعال در دیجی‌کالا در سه حوزه «تولید محتوا» و «مدیریت پنل فروشندگان» و «ارسال کالا» کمک می‌کند.

تا پایان سال ۱۴۰۰، برای فروشندگان بخش بومی محلی ۱۷ مرکز اختصاصی در شهر‌های کرج، ایران‌شهر، محمدشهر (هامون)، سمنان، یزد و زنجان و ۱۱ مرکز نیز پیرامون دریاچه ارومیه با همراهی فروشندگان فعال و مراکز علمی و دانشگاهی و خیریه‌ها فعال شده است. این مراکز درواقع با تجمیع فروشندگان خُرد و محلی زیر یک چتر، کمک می‌کنند تا فعالیت‌های موردنیاز برای فروش آنلاین در مقیاس مناسبی انجام شوند که توجیه اقتصادی دارند.