نظر بخش خصوصی درباره تشکیل کارگروه مشورتی برای حل مشکل اینماد چیست؟
مرکز توسعه تجارت الکترونیکی (نهاد اعطاکننده اینماد) در اطلاعیه‌ای خبر از راه‌اندازی «کارگروه نوآوری و توسعه کاربردهای تجارت الکترونیکی» با هدف رفع دغدغه‌های کسب و کارهای اینترنتی به‌ویژه در حوزه‌های نوآورانه و جدید با حضور تشکل‌های بخش خصوصی داده است. این مرکز در اطلاعیه‌ی خود که امروز ۱۸ دی منتشر شده اعلام کرده الزام اینماد برای پرداختیارها و طرح برخی دغدغه‌ها در مورد دریافت اینماد توسط کسب‌وکارهای اینترنتی منجر به تشکیل این کارگروه شده است. بر این اساس مرکز توسعه تجارت الکترونیکی از دستگاه‌های تخصصی زیر دعوت به عمل آورده است:
- کمیسیون فاوای اتاق بازرگانی، صنایع، معادن و کشاورزی ایران
- سازمان نظام صنفی رایانه‌ای
- انجمن علمی تجارت الکترونیکی ایران
- انجمن صنفی کسب و کارهای اینترنتی
- اتحادیه کشوری صنف کسب و کارهای مجازی
- انجمن تجارت الکترونیکی تهران
اگرچه بررسی زومیت نشان نمی‌دهد که دعوت رسمی در نامه‌ی کتبی برای این تشکل‌ها ارسال شده باشد؛ دست‌کم سازمان نصر و اتحادیه کسب و کارهای مجازی چنین موضوعی را تأیید نمی‌کنند.
مرکز توسعه تجارت الکترونیکی گفته است که این کارگروه به‌عنوان یکی از زیرمجموعه‌های کارگروه مشورتی راهبری تجارت الکترونیکی فعالیت خواهد کرد که از سال گذشته راه‌اندازی شده و تمرکز آن «بحث و تبادل نظر پیرامون اقدامات و پروژه‌های این مرکز، دریافت نقطه نظرات بخش خصوصی و برقراری تعامل سازنده با حضور تشکل‌های فعال در حوزه تجارت الکترونیکی و کسب و کارهای برتر» است. این مرکز اضافه کرده که در آخرین جلسه کارگروه مشورتی راهبری تجارت الکترونیکی مورخ ۱۵ دی ماه ۱۴۰۰، که نمایندگان پژوهشکده امور اقتصادی وزارت امور اقتصادی و دارایی و انجمن‌های بلاکچین ایران و فین‌تک نیز حضور داشتند، به موضوع استفاده از فناوری زنجیره بلوک (بلاکچین) در زمینه‌ی مالیات‌ستانی پرداخته شد.
مهدی شریعتمدار، مدیرعامل پرداختیار جیبِت و عضو انجمن فین‌تک، عضویت در این کارگروه را تکذیب می‌کند و به زومیت درباره حضور انجمن در جلسه ۱۵ دی می‌گوید:
ما به این جلسه رفتیم که بعد نگویند با بخش خصوصی جلسه گذاشتیم برای اینماد و فلان کار را کردند. ما رفتیم صرفاً برای اینکه حضور داشته باشیم. جلسه هم در حد یک طرح دانشجویی بود که پر از تناقض بود؛ از یک طرف می‌آیند بلاکچین را می‌بندند و از طرف دیگر می‌گویند مالیات بر بستر بلاکچین بگیرید. واقعاً خنده‌دار بود.
شریعتمدار اشاره می‌کند که تا به حال از سوی مجموعه‌های فوق نیز نشنیده که در چنین کارگروهی عضو باشند یا حضور پیدا کرده باشند. مصطفی نقی‌پورفر، دبیر انجمن فین‌تک نصر تهران نیز به زومیت می‌گوید خبر از چنین کارگروهی ندارد و هیچ نامه‌ای در این خصوص حداقل برای آن‌ها ارسال نشده و در سازمان نظام صنفی نیز در این‌باره چیزی نشنیده است. نقی‌پورفر اضافه می‌کند: «در رسانه درمورد تشکیل هیئت صحبت نمی‌کنند، نامه‌ای نزده‌اند و اگر بفرستند نیز جواب رسمی می‌دهیم.» او با اشاره به حرکت غیرقانونی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی در اجباری کردن دریافت اینماد برای ارائه درگاه پرداخت الکترونیکی می‌گوید:
۹ ماه تمام به نهادها و سازمان‌های مختلف رفتیم و صحبت کردیم. تمام مسئولان در این نهادها هم به مرکز توسعه تجارت گفتند کارتان اشتباه است و این کار را نکنید اما گوشی بدهکار نیست. قطعاً تشکیل این کارگروه هم تغییر رویکرد نیست و به نظر می‌رسد مانند داستان اینماد بدون ستاره، دوباره قصد توجیه رفتارشان را دارند. کسی که چاقو روی گلوی استارتاپ‌ها گذاشته و آن را می‌برد، حالا می‌گوید بیایید درمورد توسعه و نوآوری با شما صحبت کنیم؛ ما مذاکره‌ای با آن‌ها نداریم؛ تا زمانی‌که به روال قانونی و درست نماد اعتماد الکترونیکی در دنیا برگردند.
نقی‌پورفر همچنین می‌گوید مصوبه‌ای که مرکز توسعه تجارت الکترونیکی برای فعالیتش از هیئت دولت دارد، با قانون مجلس مغایرت آشکار دارد. فعالان حوزه‌ی کسب‌و‌کاری پیش از این نیز اعلام کرده بودند که الزام اینماد باعثتبدیل اینماد به تنها واحد مجوزهای فضای مجازی می‌شود و کاملاً برخلاف طرح تسهیل صدور مجوزهای کسبوکار مجلس است. رئیس کمیسیون تجارت الکترونیکی نصر و اتحادیه کسب وکارهای مجازی از تشکیل این کارگروه و ارسال دعوت‌نامه اظهار بی‌اطلاعی می‌کنند.
راهی برای حل مشکلات اینماد
در اطلاعیه‌ی مرکز توسعه تجارت الکترونیکی، هدف تشکیل کارگروه «تسهیل فرایند صدور مجوز کسب و کارهای اینترنتی توسط دستگاه‌های تخصصی ذی‌ربط و توسعه نوآوری و کاربردهای تجارت الکترونیکی در تعامل با دستگاه‌های مذکور» عنوان شده است. این درحالی است که بخش خصوصی نظر مثبتی به ماجرا ندارد و دلیل طرح این موضوع را، ایجاد دغدغه مرکز در خصوص رویه‌ی مجوزدهی سنتی به کسب‌وکارهای نوآور می‌داند. مهدی شریعتمدار در این‌باره به زومیت می‌گوید:
وضعیت اکوسیستم استارتاپی پس از الزام اینماد، به‌شدت فوق بحرانی‌ست. الان نه‌تنها کسبوکار جدید نمی‌تواند شروع به کار کند بلکه درگاه پرداخت کسب و کارهای قبلی هم یکی‌یکی در حال بسته شدن است و ما هرروز خبرش را می‌شنویم؛ به‌خصوص در حوزه رمزارز. اینکه حالا کارگروهی راه بیندازیم و ببینیم چه‌کار کنیم فایده ندارد، نیاز به اقدام عاجل و برگشت سریع به حالت عادی داریم.
به‌گفته‌ی مدیرعامل شریعتمدار، مرکز توسعه برای حوزه‌های نوآورانه‌ای که حاکمیت هنوز مجوز آن‌ها را تعریف نکرده، مجوز صادر نمی‌کند و درگاه پرداخت آن‌ها را هم می‌بندد؛ این به‌معنیِ ناامید کردن قشر کارآفرین بدون بررسی و ارزیابی خاصی است.
شریعتمدار همچنین با اشاره به هدف مطرح‌شده برای تشکیل کارگروه می‌گوید چنین چیزی نشان می‌دهد که اصلاً قصد برداشتن اجبار اینماد وجود ندارد؛ حال آنکه پیش از اقدام مرکز توسعه، اصلاً مجوزی در این زمینه نبوده که حالا بخواهند گرفتنش تسهیلش کنند. به‌علاوه، پیش از این الزام، کسب‌وکارها حتی بدون داشتن مجوز حوزه فعالیت خود قادر به فعالیت بودند و برای مسدود کردن درگاه آن‌ها نیاز به حکم قضایی بود. شریعتمدار اضافه می‌کند: «تصور کنید تنها برای حوزه کسب و کارهای نوآورانه مالی حدود ۱۰۰ نوع شرکت در ۱۰ حوزه موضوعی تنها در انجمن فین‌تک، کمیسیون وجود دارد. این در حالی است که برای این حوزه تاکنون تنها یک مجوز پرداختیاری تعریف شده.»
عضو انجمن فین‌تک اضافه می‌کند که وزارت صنعت، معدن و تجارت به‌دلیل نداشتن تجربه و تخصص در تنظیم‌گری کسب‌وکارهای نوآورانه، اصلاً نهاد مناسبی برای این کار نیست و دغدغه‌اش بیشتر، قیمت کالاهای اساسی است. او می‌گوید نتیجه اقدامات این وزارت‌خانه در تنظیم‌گری کسب و کارهای آنلاین، اکوسیستم نوآوری ایران را نابود خواهد کرد.
