رئیس سازمان غذا و دارو: اسنپ دکتر تبدیل به ناصرخسرو مجازی شده است
رئیس کل سازمان غذا و دارو در حاشیه گردهمایی معاونین غذا و داروی دانشگاه‌های علوم پزشکی از فعالیت اسنپ دکتر و دیگر استارتاپ‌ها در فروش اینترنتی دارو انتقاد کرد. محمدرضا شانه‌ساز گفت: ««قرار نیست ناصرخسرویی را که سال‌ها با آن مبارزه کردیم، در بستر مجازی پخش کنیم و غیر قابل کنترل باشد.» شانه‌ساز در پاسخ به ایسنا درباره فروش اینترنتی دارو تصریح کرد:
همان‌طور که بسیاری از اقلام در فضای مجازی عرضه می‌شود و فروش می‌رود، این موضوع در حوزه اقلام سلامت‌محور هم باید ساماندهی شود که دارو در آن‌ها جزو آخرین قلم‌ها خواهد بود. برخی نظرشان نقض کلی فروش اینترنتی کالاهای سلامت‌محور است و گویا اصلا چنین پدیده‌ای وجود ندارد و عده‌ای هم می‌گویند بی‌محابا و عنان‌گسیخته باید در فضای مجازی فروخته شود که هر دوی این‌ها اشتباه است.
به‌گفته رئیس سازمان غذا و دارو، فروش اینترنتی کالاهای سلامت‌محور باید بر اساس یک منطق عقلایی ساماندهی شود تا مردم و کسبوکار اینترنتی هردو بهره‌مند شوند. او در این زمینه افزود سازمان غذا و دارو نه با افراط و نه با تفریط در این زمینه موافق نیست؛ بااین‌حال شانه‌ساز با اشاره به فعالیت اسنپ دکتر گفت:
اسنپ دکتر و ... بسیار افتضاح در این زمینه کار کردند. به‌طوری‌که یک‌سری اقلام غیر مجاز را می‌فروشند و گویی کار ناصر خسرو وارد فضای مجازی شده است. به عنوان مثال ما داروی سقط جنین را با زحمت فراوان ساماندهی کردیم، حالا فرد با یک تلفن داروی سقط را در خانه‌اش تحویل می‌گیرد، این درست نیست. این همان کسانی هستند که میخواهند اقلام سلامت را بی‌بندوبار به‌صورت اینترنتی بفروشند.
عده‌ای هم میخواهند کلا تعطیل کنند و بگویند هیچ قلم سلامت‌محوری نباید به‌صورت اینترنتی فروخته شود که این هم اشتباه است. ما باید حتما دارو، مکمل و اقلام این‌چنینی را از داروخانه تأمین کنیم و حتما باید از شبکه رسمی توزیع تأمین شده باشد و شناسنامه‌دار باشد. قرار ما این نیست که ناصرخسرویی را که سال‌ها با آن مبارزه کردیم، در بستر مجازی پخش کنیم و غیر قابل کنترل باشد. کسانی نظرات خاصی نسبت به این موضوع دارند و میخواهند داروهای زنجیره‌ای و بی‌حساب و کتاب عمل کنند و بخش مهمی از پول و اقتصاد کشور را وارد حوزه بیزینس و تجارت کنند که البته اسمشان هم رویشان است و کارشان بازرگانی است. ما با این قضیه به‌شدت مخالفیم و اجازه نمی‌دهیم این کار انجام شود.
رئیس سازمان غذا و دارو تأکید کرد که هرکس می‌خواهد این داروها را در فضای مجازی بفروشد و برای عرضه آن‌ها در کانال غیر مجاز فشار می‌آورد، سودش را می‌برد و باید حساسیت بیشتری نسبت به این موضوع در کل کشور ایجاد شود تا سلامت مردم دستخوش سودخواهی و سودجویی غیر منطقی عده‌ای نشود. شانه‌ساز در همین زمینه اشاره کرد که با همکاری دستگاه‌های انتظامی و امنیتی تعداد زیادی از این کانال‌ها و افرادی که به‌صورت غیر مجاز فعالیت می‌کنند، شناسایی شده‌اند و دستگاه‌های قضایی با آن‌ها برخورد می‌کنند.
وقتی شاهدید که فضای مجازی اینقدر افسارگسیخته عمل می‌کند که یک فرآورده‌ای تحت عنوان مکمل لاغری، ماده مخدر شیشه را دارد عرضه می‌کند و این نشان می‌دهد که باید نظارت و حساسیت کشوری ایجاد شود. این درحالی است که متاسفانه در برخی دستگاه‌ها متوجه می‌شویم که در سطوح بالا دارد از چنین چیزی پشتیبانی می‌شود که اجازه دهید هر کار ناصواب و نادرستی که میخواهند، انجام دهند. ما با این قضیه به این صورت مخالفیم. در عین حال هم نمی‌خواهیم بحث استفاده و امکان خرید اینترنتی را از مردم سلب کنیم و قانونمند شدن این موضوع مدنظرمان است. ما اصرارمان این است که در بخش دارو هم تمام دارو و تجهیزاتی که می‌خواهد خارج شود، همه آن‌ها الزاما باید در سامانه ردگیری و ردیابی تی‌تک ثبت شود. تا وقتی که این اتفاق نیفتد و بیمارستان‌ها این اقدام را انجام ندهند، این اتفاقات رخ می‌دهد. زیرا زمینه سوءاستفاده فراهم است، اما از سیستم سامانه ای برای کنترل آن استفاده نشود. در نتیجه تا زمانی‌که این خلاء پر نشود و ثبت در سامانه انجام نشود، فرد سودجو از این قضیه سوءاستفاده می‌کند. البته ما برخوردمان را انجام می‌دهیم، اما می‌توانیم از وقوع این اقدامات پیشگیری کنیم.
پاسخ اسنپ‌دکتر
اسنپ‌دکتر در واکنش به این اظهارات توضیحاتی ارائه کرده است. اسنپ‌دکتر فروش داروهای غیر قانونی در پلتفرم خود را تکذیب و اذعان کرده:
فعالیت اسنپ‌دکتر منطبق با قانون است و هیچ یک از مصادیق مذکور در گزارش قابل انتساب به این شرکت نیست. ناصرخسرو نامیدن سرویس‌های خدمت‌رسانی مانند اسنپ‌دکتر که فرایند خرید دارو را شفاف می‌کنند، نه‌تنها ناعادلانه است بلکه می‌تواند در مسیر آینده نظام سلامت کشور اختلال ایجاد کند.
اسنپ‌دکتر با اشاره به تلاش‌هایش برای ارتباط گرفتن با وزارت بهداشت و سازمان غذا و دارو و ایجاد تعامل و حل دغدغه‌ها اعلام کرده که بااین‌حال «نه‌تنها فضایی برای گفتگو و تعامل فراهم نشده، بلکه وارد کردن اتهام به پلتفرم‌های تسهیلگر خدمات دارویی همچنان ادامه دارد. این در حالی است که اسنپ‌دکتر در این روزهای سخت که ابتلا به ویروس کرونا هم‌وطنان ما را به دام مرگ می‌کشاند، تلاش کرده بیش از گذشته به کنترل اوضاع، کاهش سرایت و قطع زنجیره انتقال ویروس کمک کند. در این مدت به جای حمایت از خدمات اسنپ‌دکتر، چالش‌های بسیاری برای این شرکت ایجاد شده است و با وجود تلاش ما برای تعامل با نهادهای مذکور، سنگ‌اندازی‌ها همچنان ادامه دارد.»
اسنپ‌دکتر ابراز امیدواری کرده که نهادهای مسئول «به‌جای مقاومت در برابر فناوری و انکار نقش تسهیلگر آن در زندگی مردم» به حل مشکلات پلتفرم‌ها کمک کنند و اجازه‌ی تعامل و گفتگو دهند تا بخش خصوصی بتواند در خدمت‌رسانی به مردم مؤثر باشد. همچنین درانتها اسنپ‌دکتر اظهار کرده که این حق را برای خود قائل می‌داند که اقدامات قانونی را در برابر شائبه‌های مطرح‌شده در دستور کار قرار دهد.
نگرانی به‌جا یا تضاد منافع؟
صحبت‌های رئیس سازمان غذا و دارو درحالی عنوان می‌شود که طبق اعلام استارتاپ‌های حوزه سلامت، این سازمان‌ها تمایل زیادی به ایجاد تعامل و حل مشکلات پیرامون حوزه ندارند. ازسویی، استارتاپ‌ها یکی از دلایل مخالفت نهادهای سیاست‌گذار حوزه سلامت با فعالیت خود را ذی‌نفع‌بودن این سازمان‌ها عنوان می‌کنند. در همین زمینه، گزارش اخیر دیوان محاسبات کشور نیز نشان می‌دهد که از بین ۱۳ هزار داروخانه فعال در کشور، مجوز نزدیک به ۱۰۰۰ داروخانه مربوط به مقامات دولتی است که خودشان ارائه کننده مجوز هستند.
حمید محمدی، مدیرعامل دیجی‌کالا در همین خصوص در توییتی نوشت:
«۱۰۰۰ مقام دولتی داروخانه دارند»
— Hamid Mohammadi (@HaMohammadi) October 14, 2021
یعنی همان کسانی که قرار است به پلتفرم‌های آنلاین مجوز بدهند!
تعارض منافع در این ابعاد، تأسف‌آور است.
ما الان معنای تهدید سلامت مردم در دیجی‌کالا و اسنپ را بهتر می‌فهمیم! pic.twitter.com/80pNgPDtbe
دیجی‌کالا که از اواخر سال گذشته فروش مکمل‌های دارویی را با همکاری داروخانه‌های آنلاین دارای مجوز وزارت بهداشت آغاز کرده، در تمام این مدت بارها مورد انتقاد نهادهای حاکمیتی قرار گرفته است؛ تا جایی که برخی داروخانه‌های همکار این کسبوکار مجبور به قطع همکاری با دیجی‌کالا شدند. این موضوع چندی پیش برای اسنپ‌دکتر هم رخ داد و تعداد زیادی از داروخانه‌ها با نامه سلبی «انجمن داروسازان ایران» مجبور به قطع همکاری با این پلتفرم شدند.
علی فاطمی، نایب رئیس انجمن داروسازان ایران در گفت‌وگویی با زومیت در همین‌باره گفت در قوانین کشور ما واسطه‌گری برای فروش دارو ممنوع است. فاطمی توضیح داد از پنج گروه کالایی که داروخانه‌ها به فروش می‌رسانند، شامل دارو، فرآورده‌های گیاهی و طبیعی، مکمل‌های غذایی، لوازم پزشکی و محصولات بهداشتی و آرایشی، تنها دارو قابل عرضه به‌صورت اینترنتی نیست. بااین‌حال حتی چهار دسته دیگر دارویی را نیز تنها داروخانه‌های دارای مجوز می‌توانند ازطریق وب‌سایت خود بفروشند.
فاطمی به زومیت گفت: «در ایران قانون و مقررات امور پزشکی، خوردنی و آشامیدنی مصوب مجلس شورای اسلامی وجود دارد که سال ۱۱۳۴ نوشته و در سال ۷۹ یک اصلاحیه به ماده ۲۰ آن اضافه شده است؛ طبق این اصلاحیه، مثلثی متشکل از وزارت بهداشت، سازمان نظام پزشکی و انجمن داروسازان ایران، سه ضلع تصمیم‌گیری در حوزه توزیع و فروش دارو هستند و درصورت نیاز به اصلاح قانون فروش دارو، باید با این سه نهاد تعامل صورت بگیرد.»
مقاله‌های مرتبط:
گلرخ داوران، بنیان‌گذار اسنپ‌دکتر همان زمان در پیگیری زومیت اعلام کرد باوجود پیگیری‌های این شرکت و تلاش برای ایجاد تعاملی با سازمان‌های مربوطه، تاکنون پاسخ مناسبی به آن‌ها داده نشده است. داوران با اشاره به اینکه از نگرانی‌های جدی و حرفه‌ای و مسائل اخلاقی فروش اینترنتی اقلام دارویی باخبر و به آن واقف است؛ به خبرنگار زومیت گفت تمایل زیادی ازسوی آن‌ها برای صحبت درخصوص جزییات این مسائل و ارائه‌ی مکانیزم‌هایی برای حل مشکل وجود دارد. وی اضافه کرد: «ما برای رفع مشکل ابراز تمایل کردیم اما تابه‌حال موفق نشدیم تعاملی را شکل بدهیم.»
به‌دلیل وجود چنین وضعیتی، استارتاپ‌ها به‌صورت خودجوش تلاش‌هایی برای جلب نظر نهادهای سیاست‌گذار کشور انجام داده‌اند اما این تلاش‌ها هم تاکنون راه به جایی نبرده است. برای مثال مهدی خدادادی، مسئول کارگروه استارتاپ‌های سلامت سازمان نظام صنفی رایانه‌ای که مدیرعامل استارتاپ دکترساینا نیز هست، پیش‌تر به زومیت درمورد تشکیل کارگروهی در تعامل با سازمان نظام پزشکی برای حل مشکلات استارتاپ‌های سلامت گفت.
ارتباط ما با وزارت بهداشت نسبتا خوب است اما احساس می‌کنیم از طرف آن‌ها این تعامل چندان درک نمی‌شود؛ در نتیجه سعی را بر این گذاشتیم که این تعامل را در قالب ارتباطات تشکیلاتی و صنفی جلو ببریم. متأسفانه انتخابات متنوع و مختلف در کشور ما باعث می‌شود که کارهای زیادی معطل شوند و مرتب مدیران و مسئولان مراکز تغییر کنند؛ همین موضوع باعث شده که جلسات این کارگروه هم هنوز برگزار نشود. تفاهم‌نامه‌ی کارگروه قبلاً امضا شده و جزییات آن نیز توافق شده است؛ امیدوار است به‌زودی و با استقرار مدیران جدید نظام پزشکی جلساتش هم آغاز می‌شود.
نظر شما خواننده زومیت درمورد اظهارات رئیس سازمان غذا و دارو و رویکرد نهادهای سیاست‌گذار درخصوص فعالیت استارتاپ‌های حوزه سلامت دیجیتال کشور چیست؟
