بهبود بحران کمبود تراشه فقط با گذشت زمان ممکن است
با گذشت چندین ماه از کمبود تراشه در بازار، تأثیرات این کمبود دیگر فقط به مشکل در خرید ایکس باکس سری ایکس یا پلی استیشن 5 محدود نیست؛ چراکه شرکت‌های خودروسازی بیشترین ضربه را متحمل شدند و حتی شرکت‌های لوازم خانگی نیز ممکن است برای عرضه محصولاتشان شرایط سختی داشته باشند.
اواخر سال ۱۳۹۹ (اوایل سال ۲۰۲۱)، انتظار می‌رفت زنجیره‌های تأمین این مشکل را مدیریت کنند و تا تابستان محصولات موردنیاز بیشتری دردسترس مردم قرار دهند؛ اما هنوز در اواسط فصل گرم سال هستیم و چشم‌اندازی برای تغییر مشاهده نمی‌شود. با اخبار عرضه محصولات جدید شرکت‌های بزرگ فناوری و نزدیک‌شدن به فصل خرید و تعطیلات در بسیاری از کشورها، هنوز نباید انتظار بهبود وضعیت را داشته باشیم.
خبرگزاری دوِرج به‌نقل از جامی هیندمن، مدیر ارشد فناوری شرکت John Deere نوشت: «ما نیز مانند همه احتمال می‌دادیم این مشکل کوتاه‌مدت باشد و نهایتا شش یا هفت ماه بیشتر طول نکشد؛ اما اکنون حدس می‌زنیم بین دوازده تا هجده ماه درگیر این موضوع باشیم.»
بحث تنها تراکتورها و کامیون‌ها نیستند. مدیرعامل اینتل، پت گلسینگر، در مصاحبه با وال‌استریت ژورنال گفته بود افزایش تولید تراشه ممکن است دو سال طول بکشد. مدیرعامل AMD، لیزا سو، نیز در رویداد سرمایه‌گذاران در اردیبهشت ۱۴۰۰ (مه ۲۰۲۱) اعلام کرد سیاست شرکتش در شرایط کمبود فعلی، اولویت‌دادن به تراشه‌های پیشرفته‌تر درمقایسه‌با قطعات ضعیف‌تر است.
دلیل کمبود تراشه چیست؟
مشکل کمبود تراشه در ماه‌های اخیر دو دلیل عمده دارد: دلیل اول تقاضای فراوان برای برخی محصولاتی است که بر عرضه تراشه‌های قدرتمندتر مانند پردازنده‌های گرافیکی موجود در پلی استیشن ۵ یا کارت گرافیک RTX 3080 انویدیا تأثیر می‌گذارد. با وجود تأثیر منفی کمبود تراشه، همچنان تعداد علاقه‌مندان به خرید این محصولات بیشتر از تعداد کافی موجود برای خرید است.
برای مثال، اگر پلی استیشن ۵ را در نظر بگیریم، این دستگاه با وجود مشکلات خرید آن بعد از گذشت یک ماه از عرضه، سریع‌ترین کنسول فروش‌رفته در تاریخ بازار آمریکا شناخته می‌‌شود. به‌گفته بلومبرگ، هیروکی توتوکی، مدیر مالی سونی، در جلسه خصوصی توجیهی به تحلیلگران گفت:
حتی اگر بتوانیم تأمین تعداد دستگاه‌های بیشتری در سال آینده تضمین کنیم، عرضه ما پاسخ‌گوی نیاز بازار نخواهد بود.
همچنین، پردازنده‌های گرافیکی را در نظر بگیریم که بالاخره در هفته‌های گذشته قیمتشان کاهش یافت. کاهش قیمت این پردازنده‌ها درنتیجه کاهش تقاضا بعد از سقوط قیمت بیت کوین و سرکوب ارز‌های دیجیتال در چین اتفاق افتاد و نه به‌دلیل اینکه انویدیا ناگهان راهی برای تولید انبوه قطعات یافته است.
تلاش برای دستیابی به فناوری تولید انبوه قطعات به‌نفع تولیدکنندگان تراشه است: تراشه‌های جدید سودآورتر خواهند بود. برای مثال، اگر TSMC یا سامسونگ باشید، تمرکز و تلاش برای ساخت و گسترش این محصولات برایتان پرمنفعت خواهد بود.
دلیل دوم مشکلات مربوط به عرضه به‌ویژه برای طرح‌های قدیمی تراشه است. برخلاف آیفون جدید معرفی‌شده یا ایکس باکس نسل جدید، کامیون فورد یا تراکتور John Deere به تراشه‌ای خیلی پیشرفته مانند تراشته‌های پنج‌نانومتری سامسونگ یا TSMC احتیاجی ندارند که از آخرین تکنولوژی استفاده می‌کنند؛ زیرا نیاز این محصولات با تراشه‌های قدیمی ضعیف‌تر و ارزان‌تر نیز رفع خواهد شد.
تراشه‌های قدیمی‌تر، یعنی تراشه‌های به‌کار‌رفته در خودروها، به‌طور خاص سخت یافت می‌شوند
تأثیر این کمبود تراشه از مدتی قبل حس شده بود. گزارش اردیبهشت ۱۴۰۰ (مه ۲۰۲۱) بلومبرگ از حذف برخی از ویژگی‌های برتر مانند سیستم مسیریابی یا صفحه‌نمایش اضافی در محصولات خودروسازان حکایت می‌کرد. این اتفاق با هدف استفاده از این تراشه‌ها برای تولید محصولات در تعداد بیشتر رخ می‌دهد. انویدیا نیز از پردازنده‌های گرافیکی قدیمی‌ترش برای تولید مدل‌های مخصوص استخراج رمزارزها استفاده کرد تا نسخه‌های جدید بیشتری برای گیمرها عرضه کند.
حتی شرکت اپل نیز به‌دلیل رقابت‌های حاضر در تهیه تراشه‌های قدیمی با مشکل روبهرو شده است. تیم کوک در نشست ارائه گزارش مالی فصلی اپل گفت: «بیشترین دغدغه ما مجوزدادن به مدل‌های ارتقانیافته است. افراد زیادی نه‌فقط در صنعتی مشابه، بلکه در سایر صنایع نیز از مدل‌های قدیمی استفاده می‌کنند.»
ریوای ادوایتی، مدیرعامل فلکس (Flex)، سومین شرکت بزرگ تولیدکننده دستگاه‌های الکترونیکی جهان، یک ماه پیش به مشکل مشابهی اشاره کرده بود. او به قدیمی‌بودن قطعات نیمه‌رسانای صنعت خودروسازی اشاره کرد و گفت:
خودروسازان یا به سرمایه‌گذاری برای ارتقای فناوری‌های جدیدتر هم‌تراز با دستگاه‌های مصرفی مجبور هستند یا کارخانه‌های مربتط باید ظرفیت بیشتری برای تراشه‌های قدیمی اختصاص دهند؛ قطعاتی که برای تلفن‌ها یا لپ‌تاپ‌ها دیگر به‌کار نمی‌آیند.
اهمیت مسئله در مقیاس گسترده‌تر ادغام صنایع قطعات نیمه‌رسانا است. با وجود اهمیت روزافزون تراشه‌های کامپیوتری در صنایع مختلف، تعداد شرکت‌های تولیدکننده تراشه، به‌ویژه تراشه‌های تخصصی پرچم‌دار بازار، به‌طور چشمگیری کاهش یافته است.
مقاله‌های مرتبط:
براساس گزارش وال‌استریت ژورنال، شرکت TSMC به‌تنهایی مسئولیت عرضه ۹۲ درصد تراشه‌های پیشرفته را برعهده دارد و باقی بازار را نیز سامسونگ پوشش می‌دهد. این شرکت حدود ۶۰ درصد تراشه‌های موردنیاز صنعت خودروسازی دنیا را نیز تأمین می‌کند و زمانی‌که ظرفیت این شرکت‌ها تمام شود، دیگر جایی برای تهیه پردازنده‌ها وجود نخواهد داشت.
شاید به همین دلیل کمبود تراشه دستگاه‌هایی مانند آیفون جدید یا گوشی‌های پرچم‌دار سامسونگ را به‌اندازه محصولات فورد یا پردازنده‌های گرافیکی دچار مشکل نکرده است. طبق گزارش دیجیتال‌تایمز، در‌حال‌حاضر اولویت سفارش‌های پذیرفته‌شده TSMC تا پاییز ۱۴۰۰ با سفارش‌های شرکت اپل (همراه با سفارش‌های تولیدکنندگان خودرو) است. باتوجه‌به تعداد آیفون‌های فروخته‌شده در سال و تعداد تراشه‌های پیشرفته به‌کار‌رفته در آن‌ها و تعداد سفارش‌های اپل، اولویت‌داشتن سفارش‌های این شرکت منطقی به‌نظر می‌رسد.
خبر ناخوشایند اینکه احتمالا بحران کمبود تراشه پیش از اینکه رو به بهبود رود، بدتر خواهد شد. تابه‌حال بسیاری از شرکت‌ها مانند TSMC و اینتل و سامسونگ برای راه‌اندازی کارخانه‌‌هایی سرمایه‌گذاری کرده‌اند. دولت جو بایدن نیز بودجه‌ای برای این منظور در نظر گرفته است؛ اما همان‌طور‌که مدیرعامل اینتل متذکر شد، حداقل چند ماه طول خواهد کشید تا این سرمایه‌گذاری‌ها به‌ثمر برسند.
تأخیر در عرضه، کمبود محصولات، جهش قیمت‌ها و مشکلاتی از‌این‌دست همه‌و‌همه درنتیجه نزدیک‌شدن فصل تعطیلات بسیاری از کشورها و ورود موج جدیدی از محصولاتی رخ خواهد داد که در سراسر بازار بر سر تراشه‌ها می‌جنگند.
کمبود تراشه برای شما کاربران زومیت چه مشکلاتی به‌همراه داشته است؟
