ظهور و افول Oxygen OS؛ ماجرای از عرش به فرش رسیدن پوسته اندروید اختصاصی وان‌پلاس

در ۱۰ بهمن ۱۳۹۳ (۵ ژانویه ۲۰۱۵)، وان‌پلاس به‌طور رسمی نام پوسته اندرویدی جدید خود را معرفی کرد: اکسیژن OS. در پست معرفی منتشر شده، این شرکت استدلال خود برای نام‌گذاری این پوسته اندرویدی را اعلام کرد:

اکسیژن به عنوان یک عنصر، نمونه بارز سادگی است؛ اما بسیار قدرتمند تلقی می‌شود. اکسیژن در اطراف ما است. این عنصر بخشی از ما و هر کاری است که انجام می‌دهیم. آبی توسط آن تولید می‌شود که می‌تواند دره‌ها را بتراشد و ‌کوه‌ها را به حرکت در آورد. به خودی خود، ساده و خالص است؛ اما به عنوان بخشی از چیزهای بزرگ‌تر، می‌تواند کارهای شگفت انگیزی انجام دهد. درست مثل ما.

به گزارش androidauthority، در نسخه‌ها دیگر، این شرکت از اصطلاح «تنفس هوای تازه» استفاده کرد و با این کار دو هدف داشت. دلیل اول استفاده از تمی مربوط به اکسیژن و دلیل دوم کاوش در پوسته‌های دیگر بود که از لحاظ بصری تمیز نبودند و قرار بود اکسیژن OS مانند تنفسی تازه در هوایی تمیز عمل کند. متاسفانه، این پوسته جدید با مشکلات متعددی در عرضه، قابلیت‌ها و فرایند ارتقا برای افرادی که از دستگاه‌های وان‌پلاس با Cyanogen OS استفاده می‌کردند، روبه‌رو شد. 

در نهایت، اکسیژن OS به مرحله رونمایی رسید. این پوسته با داشتن قابلیت‌های متعددی که از انجمن رام سفارشی تهیه شده‌ بودند، تجربه خاصی به کاربر ارائه می‌داد. این نسخه در اصل اندروید خالصی بود که چند ویژگی جدید ارائه می‌داد و کاربران نیز از آن استقبال می‌کردند. سادگی آن (و مجموعه سخت‌افزاری نسبتاً کوچک وان‌پلاس) امکان به‌روزرسانی فوق‌العاده سریع و داشتن یک برنامه طولانی مدت نسبت به رقبا را برای این شرکت فراهم می‌کرد.

امروز حتی یادآوری آن روزها دشوار است. اکنون به نظر می‌رسد حتی دوآتیشه‌ترین طرفداران وان‌پلاس نیز نسبت به اکسیژن OS انتقاد دارند. تاکنون، مقالات زیادی در مورد مشکلاتی که کاربران با تأخیر در عرضه و اجرای نسخه «پایدار» این پوسته دارند، در فضای مجازی منتشر شده است. بخش‌های نظرات این پست‌ها نیز پر از افرادی است که می‌گویند دیگر از وان‌پلاس استفاده نمی‌کنند یا قصد دارد به‌زودی به سوی برندهای دیگر مهاجرت کنند. دقیقا چه اتفاقی افتاد که اکسیژن OS از عرش به فرش رسید؟

اکسیژن OS؛ تاریخچه‌ای مختصر

وان‌پلاس پس از شروع کار خود برای اولین بار، با شرکت سیانوژن همکاری کرد تا یک رام سفارشی برای تلفن‌های هوشمند خود تولید کند. سیانوژن از یک انجمن توسعه رام سفارشی که برای مدتی به‌صورت غیرانتفاعی وجود داشت، متولد شده بود. Cyanogen OS اولین محصول تجاری این شرکت بود و نقطه قوت تجاری OnePlus One برای فروش به حساب می‌آمد.

با این حال، شرکت سیانوژن یک فاجعه کامل بود. سومدیریت و اتفاقات ناخوشایند دیگر باعث شد وان‌پلاس مجبور به کنار گذاشتن آن شود. هنگامی که دیگر جایی برای برگشتن این شرکت وجود نداشت، بارزترین راه‌حل این بود که وان‌پلاس خود پوسته جدیدی خلق کند.

در ابتدا، این شرکت دو پوسته ساخت: اکسیژن OS برای مخاطبان بین‌المللی خود و هیدروژن OS برای چین. پیش از این، گوشی‌های هوشمند وان‌پلاس در چین از Color OS استفاده می‌کردند که درواقع پوسته شرکت خواهر آن یعنی اوپو بود. احتمالاً وان‌پلاس قصد ایجاد اکسیژن OS را نداشته تا اینکه یک سری اتفاقات ناخوشایند او را مجبور به این کار کرده‌اند.

در مرحله بعد، وان‌پلاس وظیفه داشت که کاربران را متقاعد کند تلفن‌های موجود خود را که از سیانوژن OS استفاده می‌کنند به پوسته جدید اکسیژن OS تغییر دهند. با در نظر گرفتن شرایط موجود در سر راه این تغییر بزرگ و محدودیت اولیه پوسته جدید وان‌پلاس، متوجه خواهید شد که این اصلا کار آسانی نبوده است.

با گذشت زمان، تلفن‌های جدید این شرکت با اکسیژن/ هیدروژن به فروش می‌رسیدند و در نهایت، وان پلاس تصمیم گرفت از اکسیژن OS برای همه دستگاه‌های خود استفاده کند و به همین دلیل دیگر خبری از هیدروژن OS نشد. همچنین، این شرکت سخت تلاش کرد تا ویژگی‌های جدیدی را همراه با پوسته ارائه دهد تا از این طریق قدرت رقابت با دیگران را داشته باشد.

این شرکت واقعاً در اواخر سال ۲۰۱۶ با نسخه ۴ اکسیژن OS به موفقیت دست یافت. بیشتر اشکالات از بین رفته بودند، ویژگی‌های زیادی در دسترس کاربران قرار داشت و سرعت به‌روزرسانی‌ها بسیار زیاد بود. این دوران طلایی، تقریباً اوایل سال ۲۰۱۷ تا اواخر سال ۲۰۱۹، دلیل بزرگی است که باعث می‌شود اکسیژن OS به عنوان یکی از بهترین پوسته‌های اندروید ساخته شده تا به امروز شهرت پیدا کند.

اما به هر حال، پس از مدتی همه چیز تغییر کرد و اوضاع به همین شکل پیش نرفت.

مخاطب نیچ، هدف اولیه وان‌پلاس

هنگامی که وان‌پلاس برای اولین بار به صحنه آمد، کاملاً مشخص بود که مخاطبان آن چه کسانی هستند: گیک‌های اندروید. فروش اینترنتی آن که نیاز به کد دعوت داشت، مشارکتش با سیانوژن و تمرکز این شرکت بر ارتباط مستقیم با طرفداران از طریق انجمن‌های خود، همگی در واقع مانند نامه‌های عاشقانه به طرفداران اندروید بودند. به وضوح، وان‌پلاس شرکتی برای نردها بود نه معمولی‌ها.

این احتمال وجود دارد که وان‌پلاس برای مدتی تمرکز خود را روی مخاطبان خاص خود حفظ کرده بود. به عنوان مثال، شایعات حاکی از آن بود که این شرکت فقط قصد فروش ۵۰ هزار دستگاه از OnePlus One را داشته؛ اما وقتی در نهایت بیش از یک میلیون واحد فروخته شد، بسیاری تعجب کردند. ناگهان پس از این فروش، وان‌پلاس دیگر یک برند نیچ نبود زیرا تنها در حدود یک سال بیش از یک میلیون تلفن هوشمند به فروش رسانده بود.

بسیاری از طرفداران این خبر را دوست نداشتند. این مسئله را می‌توان به یک گروه موسیقی زیرزمینی تشبیه کرد که پس از مدتی بالاخره به شهرت جهانی رسیده، وان‌پلاس اکنون به دلیل ارتکاب گناه نابخشودنی شهرت، با واکنش طرفداران روبه‌رو شده بود.

این رشد سریع باعث دردسرهای روزافزون شرکت شد. شرایط برای وان‌پلاس به‌گونه‌ای رقم خورد که به جای تمرکز بر نیازهای توسعه‌دهندگان اندروید، انجمن‌ها و دشمنان آی‌اواس، باید به مصرف‌کننده عمومی توجه می‌کرد.

مسلما، این تغییر دیدگاه بر جهت‌گیری اکسیژن OS نیز تأثیر گذاشته و توسعه‌دهندگان آن را مجبور کرده به نسخه‌ای که برای افراد بیشتری جذاب است فکر کنند. این مسئله در مورد سخت‌افزار نیز اعمال شد. برای متوجه شدن آن تنها کافی است به تغییر طراحی از OnePlus 2 به OnePlus 3 نگاه کنید. اولی در واقع OnePlus One به روز شده است، درحالی‌که مدل دوم اولین تلاش این شرکت برای خلق دستگاهی است که در قفسه بازار با دیگر تلفن‌های هوشمند محبوب روز رقابت کند.

این امر باعث ایجاد شکاف در مخاطبان وان‌پلاس شد، درست مانند طرفداران یک گروه موسیقی زیرزمینی. کسانی که قبل از مشهور شدن وان‌پلاس آن را می‌شناختند، در یک طرف و کسانی که بعدا به دلیل محبوبیت از آن استفاده می‌کردند در طرفی دیگر بودند. وان‌پلاس چاره‌ای جز پاسخ به این تغییر نداشت و این کار را بیشتر با کنار زدن هنجارها انجام داد. تا حدودی به همین دلیل است که در ابتدا اکسیژن OS بیش از نیازها و خواسته‌های گیک‌های اندروید، بر سادگی و ظرافت متمرکز شد.

گسترش نمونه کارها، تغییر اولویت‌ها

همان‌طور که مخاطبان وان‌پلاس افزایش یافت و فراتر از گیک‌ها رفت، نمونه کارهای این شرکت نیز گسترش یافت. شرکت مذکور در مدت کوتاهی با معرفی OnePlus X در سال ۲۰۱۵، پیش از تصمیم‌گیری برای عرضه سالانه دو پرچم‌دار که با OnePlus 3 و OnePlus 3T در سال ۲۰۱۶ شروع شد، سعی در ورود به بازار گوشی‌های میان‌رده داشت. در نهایت حتی وان‌پلاس موفق به همکاری با شرکت‌های بزرگی مانند مارول شد.

با گذشت هر سال، سبد نمونه کارهای وان‌پلاس نیز رشد می‌کرد. ابتدا مدل‌های برند مک‌لارن معرفی شد که مشخصات آن‌ها از نسخه‌های معمولی بهتر بود. سپس مدل‌های پرو به بازار آمد که با OnePlus 7 Pro در سال ۲۰۱۹ شروع شد. سپس مدل‌های Nord OnePlus این شرکت را بار دیگر پس از OnePlus X به دنیای گوشی‌های میان‌رده باز گرداند.

با گسترش محصولات وان‌پلاس، این شرکت برای ‌به‌روزرسانی تمام سخت‌افزارهای جدید به مشکل برخورد. تمام آن دستگاه‌های جدید، همراه با همه دستگاه‌های قبلی که هنوز هم به پشتیبانی نیاز داشتند، به معنای کار اضافی برای تیم نرم‌افزار بود. هر دستگاه به اصلاحات نرم‌افزاری خاصی مربوط به عناصر مختلف سخت‌افزاری، مانند پردازنده یا تعداد لنزهای دوربین، نیاز دارد. این امر فشار بیشتری به تیم نرم‌افزاری وارد کرده و باعث از بین رفتن پایداری اکسیژن OS شد.

این مثال را در نظر بگیرید؛ در سال ۲۰۱۹، وان‌پلاس حدود پنج گوشی به بازار عرضه کرد. پیش از آن، سالانه فقط دو یا سه دستگاه توسط این شرکت به بازار عرضه می‌شد. این بدان معنا است که در سال ۲۰۱۹، تعداد مدل‌های گوشی هوشمندی که برای پشتیبانی به تیم نرم‌افزار نیاز داشتند، تقریباً دو برابر شد. این مقدار کار اضافه شده به وظایف تیم نرم‌افزاری وان‌پلاس است.

با فروش خوب دستگاه‌ها و افزایش سود، ظاهراً انتشار سریع‌ به‌روزرسانی‌های پایدار و پشتیبانی طولانی مدت دیگر در اولویت نیست. به هر حال، به‌روزرسانی‌ نرم‌افزاری چیزی است که مصرف‌کننده عمومی زیاد به آن اهمیت نمی‌دهد، حتی اگر برای طرفداران سرسخت اندروید مهم باشد. در عوض به نظر می‌رسید این شرکت با تولید تلفن‌های بیشتر برای فروش به خریداران مختلف، تمرکز خود را تغییر داده است. در سال ۲۰۲۰، وان‌پلاس کمتر از هشت تلفن (اگر انواع انحصاری شرکت مخابراتی را که به ‌به‌روزرسانی‌های مختلف نرم‌افزاری احتیاج دارند، حساب کنید) منتشر کرد. اکنون، که در نیمه راه ۲۰۲۱ قرار داریم، پنج مدل مختلف توسط این شرکت عرضه یا تأیید شده است؛ همچنین گوشی‌های هوشمند دیگری نیز در راه هستند که از آن‌ها می‌توان به Nord 2 و OnePlus 9T اشاره کرد. این تعداد بالایی تلفن همراه با نرم‌افزارهای زیادی برای مدیریت است.

سری نورد و یکپارچگی با شرکت اوپو

در سال ۲۰۲۰، وان پلاس اولین گوشی خود را در سری جدید میان‌رده نورد به نام OnePlus Nord عرضه کرد. این تلفن تقریباً مانند بازگشت به ریشه‌های شرکت بود، زیرا یک پک سخت‌افزاری بسیار مناسب و معقول را با قیمت نسبتاً پایین ارائه می‌داد. علاوه بر این، وان‌پلاس پشتیبانی اکسیژن OS موجود در این دستگاه را مانند نسخه‌های پرچم‌دار خود انجام می‌داد که شامل دو سال به‌روزرسانی استاندارد و سه سال پچ امنیتی بود.

جالب‌ترین نکته در مورد نورد این بود که چگونه هم‌زمان با دیگر گوشی‌های وان‌پلاس تفاوت دارد، درحالی‌که هنوز کاملا با هویت برند سازگار است. در اواخر سال ۲۰۲۰، دو گوشی دیگر نورد با نام‌های Nord N10 و Nord N100 عرضه شدند. دستگاه دوم یکی از گوشی‌های شرکت اوپو بود که برند آن تغییر کرده، درحالی‌که دومی یک میان‌رده با ظاهری معمولی بود. این دستگاه‌ها شامل ویژگی‌هایی بودند که اکثر تلفن‌های وان‌پلاس ندارد (مانند کارت خوان microSD و جک هدفون)؛ اما عناصر اصلی محصولات این شرکت در آن‌ها دیده نمی‌شد.

بدتر اینکه، این دو تلفن همراه با یک برنامه به‌روزرسانی نسبتاً محدود برای اکسیژن OS ارائه شدند که تنها یک سال ارتقا و دو سال پچ امنیتی را شامل می‌شد. مسلماً این گوشی‌ها بسیار ارزان بودند؛ اما این کاری بود که وان‌پلاس در گذشته تصور نمی‌کرد هرگز انجام دهد.

شرکت مذکور اینجا متوقف نشد. گوشی OnePlus Nord N200 سال جاری نیز یک نسخه از شرکت اوپو است که تنها برند آن تغییر کرده و مانند دو گزینه دیگر یک سری از قابلیت‌های کلیدی وان‌پلاس را نداشته و برنامه به‌روزرسانی محدودی ارائه می‌دهد. حتی Nord CE، نسخه ارزان‌قیمت نورد اصلی، نیز بعضی از قابلیت‌ها را ندارد، البته برای این دستگاه دو سال به‌روزرسانی معمولی و سه سال پچ امنیتی ارائه می‌شود.

به نظر می‌رسد وان‌پلاس تلاش دارد با عرضه این دستگاه‌ها، بگوید:

بسیار مطمئن هستیم که اکسیژن OS عالی است و حتی می‌توانیم آن را به برخی از تلفن‌های اوپو نیز اضافه کنیم بدون اینکه سخت‌افزار را تغییر دهیم.

این حرکت شاید در سال ۲۰۱۷ قابل قبول بود؛ اما در ۲۰۲۱ یک ریسک بزرگ است.

متاسفانه به نظر نمی‌رسد که وان‌پلاس قصد توقف استراتژی جدیدی که برای سری نورد در پیش گرفته را داشته باشد. این شرکت پیش‌تر اکسیژن OS را به نفع Color OS اوپو از تمام گوشی‌های هوشمند خود در چین حذف کرده بود. هفته گذشته، پیت لاو، مدیر عامل وان پلاس، اعلام کرد که این شرکت تجارت خود را با اوپو «یکپارچه‌تر» خواهد کرد. او با این جمله به تغییرات بیشتر در آینده در حوزه نرم‌افزار و سخت‌افزار اشاره دارد. به وضوح مشخص است که لاو امیدوار است نسبت به این تغییرات خوش‌بین باشیم؛ اما به نظر نمی‌رسد طرفداران برای رخ دادن چنین اتفاقی هیجان‌زده باشند.

حال و آینده وان‌پلاس

نمی‌توان به سرعت نتیجه گرفت که وان‌پلاس از برندی برای گیک‌های اندرویدی به شرکتی جهانی تبدیل شده است. این شرکت تازه در ماه دسامبر هفت ساله شد! کنترل سرعت پیشرفت بالای آن می‌تواند برای هر شرکتی سخت باشد.

با این حال، نمی‌توان نادیده گرفت که وان‌پلاس چگونه برای یکپارچه شدن با اوپو در حال از دست دادن هویت اصلی خود است. همچنین با توجه به اولیت‌بندی‌های این شرکت مشخص است که در حال حاضر اکسیژن OS اهمیت کمتری برای وان‌پلاس دارد. همچنین سری OnePlus 7 سال ۲۰۱۹، اندروید ۱۱ را تا شش ماه پس از انتشار دریافت نکرده بودند. حتی زمانی که سرانجام این نسخه از سیستم‌عامل اندروید به دستگاه مذکور رسید، نه‌تنها بعضی قابلیت‌های اصلی در آن وجود نداشتند بلکه باگ‌های بسیاری نیز دیده می‌شدند. OnePlus 7 هنوز از قابلیت صفحه‌نمایش همیشه روشن پشتیبانی نمی‌کند، چیزی که واقعا طرفداران را ناراحت کرده است.

نسخه ۱۱ اکسیژن OS، بحث‌های فراوانی را برای وان‌پلاس به همراه داشته است. ابتدا باید به این نکته اشاره کرد که طراحی کلی سیستم عامل مذکور به One UI سامسونگ شباهت دارد. مسئله دوم وجود اپلیکیشن‌های bloatware بیش از هر زمان دیگر است. همچنین پچ‌های امنیتی نیز با سرعت کمتری به دست کاربران می‌رسند.

درست مانند ظهور و افول قهرمان یک فیلم، شاهد آن هستیم که اکسیژن OS چگونه معروف شد؛ اما به دلیل غرور خود به آرامی در حال از هم گسستن است. البته این پوسته هنوز از بازی خارج نشده و می‌توان به آن امید داشت. وان پلاس هنوز وقت دارد که روند خود را تغییر دهد؛ اما آیا این شرکت واقعا می‌خواهد چنین کاری انجام دهد؟

سامسونگ تلاش بسیاری برای نسخه جدید One UI کرده و شواهد موجود نشان می‌دهد وان‌پلاس در این زمینه عقب مانده است. عده‌ای فکر می‌کنند که این شرکت قصد دارد از غول کره‌جنوبی نیز پیشی بگیرد؛ اما آیا با شرایط کنونی چنین اتفاقی منطقی به‌نظر می‌رسد؟

شاید تلفیق وان‌پلاس و اوپو منجر به ایجاد منابع بیشتری برای توسعه و تیم پشتیبانی اکسیژن OS شود. لاو در آخرین پست خود که درباره یکپارچگی شرکت‌های مذکور نوشته، به این موضوع اشاره کرده است؛ اما در سال گذشته چیزهای زیادی نیز برای وان‌پلاس تغییر کرده است. حقیقتا با توجه به شرایط موجود،‌ نتیجه‌گیری امری دشوار تلقی می‌شود.

وان پلاس اکنون در یک پرتگاه ایستاده است. این شرکت می‌تواند موضع خود را معکوس کرده و اکسیژن OS را دوباره در اولویت قرار دهد و اعتبار خود را پس بگیرد. یا می‌تواند شیوه‌ای که در پیش گرفته ادامه دهد و شاهد نابودی خود باشد.

پس از بررسی همه موارد ذکر شده یک مسئله مسلم است؛ اعتبار اکسیژن OS به عنوان نسخه طلایی استاندارد پوسته‌های اندرویدی به اتمام رسیده است. نظر شما همراهان زومیت درباره مسیری که وان‌پلاس در پیش گرفته چیست؟