اصول افزایش مهارت عکاسی کودک

بدون تردید بسیاری از والدین دوست دارند لحظه‌های شیرین دوران کودکی کودکانشان را با عکاسی از آن‌ها برای همیشه ثبت کنند. اگر شما هم فرزند دلبندی دارید و می‌خواهید مهارت بیشتری برای عکاسی از این ‌سوژه‌های جذاب به‌دست بیاورید، این مقاله را از دست ندهید. ابتدا اجازه دهید روش رایج عکاسی را با شیوه‌ی مناسب برای عکاسی از کودکان مقایسه کنیم.

مقایسه‌ی عکاسی با ژست (Posed photography) با عکاسی کاندید (Candid photography)

عکاسی با ژست

تقریبا همه‌ی افراد با روش قدیمی و رایج عکاسی، یعنی عکاسی با ژست، آشنا هستند. در این نوع عکاسی، بیشتر عکاسان معمولا از سوژه می‌خواهند با حالت خاصی مقابل دوربین بنشینید و حین عکاسی کلمه‌هایی مثل «سیب» را بیان کنند که حالت مناسبی به چهره می‌بخشد؛ اما نتیجه‌ی این نوع عکاسی، تصویری با حالت کاملا غیرطبیعی و ایجاد لبخندی مصنوعی روی چهره‌ی افراد می‌شود.

در روش عکاسی با ژست، سوژه خود را کاملا آماده می‌کند و عکاس هم تمام جنبه‌های تأثیرگذار در عکس را زیرنظر دارد و تصویری که ثبت می‌کند، کاملا مطابق میل و انتظار او است. اگرچه این شیوه در بسیاری از مواقع روش کاملا مناسبی محسوب می‌شود، در برخی مواقع اصلا روش مناسبی نیست. البته چنین روشی برای عکاسی در صنعت مد و مدلینگ مطلوب است و بسیاری از مردم در مراسمی مثل عروسی، این روش را بیشتر ترجیح می‌دهند. 

عکاسی کاندید

ممکن است از خود بپرسید معنا و مفهوم واژه‌ی «کاندید» (Candid) چیست و بهره‌مندی از آن چگونه می‌تواند به عکاسی بهتر از کودکان کمک کند؟ در عکاسی کاندید، عکاس برخلاف روش قبلی کنترل بسیار کمتری دربرابر سوژه‌ی خود دارد. در این روش، گاهی اوقات عکاس باید دائما به این سو و آن سو حرکت کند و حتی ممکن است خود سوژه متوجه نباشد که فردی می‌خواهد از او عکس بگیرد.

اگرچه این روش عکاسی به‌مراتب سخت‌تر از روش قبلی است، می‌توانید لحظه‌ها و حالت‌های طبیعی‌تری شکار و ثبت کنید. گاهی اوقات می‌خواهید لحظه‌های فراموش‌نشدنی و خاصی ثبت کنید که با استفاده از روش‌های عکاسی رایج به‌هیچ‌وجه امکان‌پذیر نیست. در تصویر اول، عکاس هنگام عکس‌گرفتن از کودک تمام جنبه‌های تأثیرگذار را مدنظر گرفته است؛ اما به‌نظر می‌رسد کودک سوژه‌ی تصویر اصلا حالت طبیعی ندارد. درمقابل در تصویر دوم، روی سوژه زوم شده و سوژه حالت طبیعی خود را دارد و محو تماشای دانه‌های برف شده است. شما کدام تصویر را ترجیح می دهید؟

لحظه‌ها را شکار کنید

شکار لحظه‌های ناب کودکانه به مهارت و تخصص آن‌چنانی نیاز ندارد و هر فردی بدون اطلاع‌داشتن از روان‌شناسی کودک، می‌داند کودکان بازی را بسیار دوست دارند و از دید کودکان نیز بازی بزرگ‌ترین لذت زندگی است. زمانی‌که کودکان غرق در بازی و شادی هستند یا حالت طبیعی خود را دارند، بهترین تصاویر را می‌توانید از آن‌ها بگیرید.

معمولا وقتی کودکان در حال به‌هم‌ریختن آشپزخانه هستند، با لگوها در حال ساختن اسباب‌بازی‌ها یا مخفیگاه هستند و قبل از خواب در آغوش پدر یا مادرشان آرام گرفته‌اند، می‌توانید از فرصت استفاده کنید و با دوربین یا دوربین گوشی بدون جلب توجه از آن‌ها عکس بگیرید.

اگر حین عکاسی، آن‌ها را به لبخندزدن یا نگاه‌کردن به‌سمت دوربین وادار کنید، به‌‌احتمال زیاد نمی‌توانید تصویری با حالتی طبیعی از آن‌ها بگیرید. معمولا در چنین مواقعی، کودکان چهره‌ای اخمو به‌خود می‌گیرند یا حالت طبیعی صورت آن‌ها از بین می‌رود یا حتی ممکن است چهره‌ی آن‌ها حالت مسخره پیدا کند. کودکان در چنین وضعیتی نه‌تنها کاملا غیرعادی می‌شوند؛ بلکه انتظار طولانی آن‌ها باعث می‌شود اصلا فراموش کنند می‌خواهید از آن‌ها عکس بگیرید.

از دوربین و لنز مناسبی استفاده کنید

بسیاری از افراد دوربین‌های بسیار قدرتمندی دارند؛ اما برای عکاسی از کودکان و حفظ حالت و رفتار طبیعی آن‌ها، هیچ دوربینی به‌اندازه‌ی دوربین‌های DSLR با لنزهای بزرگ مناسب نیست؛ زیرا با استفاده ‌از این لنزها، می‌توانید فاصله‌ی بیشتری با سوژه‌تان بگیرید و به‌شیوه‌ی صحیحی روی آن‌ها زوم کنید. با این ترفند، توجه کودکان کمتر به عکاس جلب می‌شود و برای عکاسی از آن‌ها در بهترین حالت ممکن قرار می‌گیرید.

زمان ایجاد حالت‌های مناسب و جذاب را پیش‌بینی کنید

به‌جرئت می‌توان گفت «پیش‌بینی» فوت کوزه‌گری عکاسی کودکان است و بهترین عکاسان کاندید از همین ترفند برای ثبت تصاویر منحصربه‌فرد و استثنایی استفاده می‌کنند. برخی از عکاسان این شاخه از عکاسی به‌قدری مهارت پیدا کرده‌انند که می‌توانند زمان دقیق رخ‌دادن اتفاق یا ایجاد حالت مدنظرشان را پیش‌بینی کنند.

در تصویر زیر، عکاس دقیقا توانسته است پیش‌بینی کند مادر چه زمانی خواهد خندید و کودک نیز چه زمانی لبخند می‌زند. معمولا در مواقعی مثل موقع مشاهده‌ی شیرین‌کاری‌های کودکتان یا در مراسم شادی مثل عروسی می‌توانید تصاویر متفاوتی بگیرید و لحظه‌های جالبی شکار کنید.

سعی کنید از شخصیت حقیقی و خودِ واقعی کودکان عکس بگیرید

اگر از کودکانتان همان‌طور‌که هستند عکس بگیرید، تصاویر بهتری از آن‌ها به یادگار باقی خواهد ماند؛ بنابراین، توصیه می‌کنیم کودکان خود را تشویق کنید که تاحدممکن رفتاری طبیعی داشته باشند و از القای رفتارها و حالت‌های موردانتظارتان به آن‌ها یا منع آن‌ها از انجام رفتارهای احمقانه بپرهیزید. اگر برای عکاسی از آن‌ها چنین رویکردی داشته باشید، بدون تردید نتیجه ناامیدکننده می‌شود.

به‌هرحال، مطمئن باشید حتی اگر کودکان بارها‌و‌بارها رفتارهای احمقانه‌ای انجام دهد، حتی برای چند لحظه کوتاه می‌خندند یا لبخند واقعی می‌زنند. چنین لحظه‌هایی سوژه‌های بسیار نابی برای عکاسی هستند و با تمرین و تقویت مهارتتان برای پیش‌بینی چنین لحظه‌هایی، می‌توانید آن‌ها را درست در زمان مناسب شکار کنید.

موقعیت مکانی مناسبی را انتخاب کنید

اگر  به مکان مناسبی برای عکاسی دسترسی دارید،  این فرصت را از دست ندهید؛ مثلا اگر می‌توانید، در روز آفتابی از کودکتان در مکانی مثل باغ یا هنگام باغبانی یا کندن باغچه برای پیداکردن کرم عکس بگیرید. درضمن زمانی‌که آن‌ها مشغول بازی در مکان‌هایی مثل جنگل یا ساحل هستند، نباید فرصت را از دست بدهید.

توجه به احساسات و عواطف کودکان نیز یکی از اصول مهم عکاسی از کودک محسوب می‌شود. توجه به تعاملات اجتماعی بین افرادی که یکدیگر را دوست دارند و حتی ابراز علاقه‌ی افراد به موضوعات دلخواه (مثل حیوان‌های خانگی) یکی از اصولی است که در عکاسی همواره باید آن را مدنظر قرار دهید. تمام این حالت‌ها و واکنش‌ها می‌توانند سوژه‌های فوق‌العاده‌ای باشند.

نگاه کودکتان را دنبال و سعی‌ کنید علاوه‌بر توجه به لبخند کودکان و شکار آن‌ها، حالت‌های مختلف آن‌ها مثل شادی، غم، خستگی و خشم را نیز در کالبد تصاویر ثبت کنید. تاحدممکن بکوشید چنین حالت‌هایی از دیدتان پنهان نماند و طیف گسترده‌ای از آن‌ها را در تصاویر ماندگار کنید.

نگاه خیره‌ی کودک یا فرد دلخواهتان به شیء با نقطه‌ی خاص، یکی از بهترین حالت‌های عکاسی است. عکاسی با این روش «تمرکز مشترک» (shared Focus) نام دارد و دید گسترده‌تری درباره‌ی آنچه در صحنه حال وقوع است، به بیننده ارائه می‌دهد. حتی می‌توانید یک گام فراتر بروید و تصویر را از دید کودک ثبت کنید. برای مثال، وقتی کودک در حال نقاشی یا بستن بند کفش‌هایش است، با دقت به آن‌ها نگاه می‌کند؛ پس تصویری استثنایی از زاویه‌ی شانه‌ی او می‌توانید بگیرید. این روش باعث می‌شود خاطرات دوران کودکی به بهترین شکل ثبت شود و کودک زمانی‌که بزرگ‌تر شد، آن‌ها را با اشتیاقی باورنکردنی می‌بیند؛ بنابراین، برای اینکه بهترین تصاویر را از کودکتان بگیرید، لازم است علاوه‌بر چهره، به حالت‌ها و رفتارهای جالب و دوست‌داشتنی آن‌ها نیز توجه کنید.

تحرک زیادی داشته باشید

همان‌طورکه قبلا گفتیم، در عکاسی کاندید کنترل زیادی بر وضعیت محیط و میزان نور ندارید؛ بنابراین، می‌توانید با کمی حرکت به این‌ سو و آن ‌سو، بیشتر روی سوژه‌ی خود متمرکز شوید. دنبال‌کردن مسیر نوری که به صحنه یا سوژه‌ی عکس می‌تابد، عکس را به‌میزان زیادی تحت‌تأثیر قرار می‌دهد؛ بنابراین، تمام نقاط ممکن برای عکاسی را امتحان کنید تا ببینید کدام‌یک از آن‌ها مناسب‌تر هستند. می‌توانید روی زمین بخوابید یا از زوایای مختلف عکس بگیرید و جذاب‌ترین تصویر ممکن را ثبت کنید. بین تصویری معمولی و تصویری شاهکار تفاوت زیادی وجود دارد.

توصیه می‌کنیم برای بررسی وضعیت نور عکسی آزمایشی بگیرید. انجام چنین کاری اهمیت زیادی دارد؛ به‌خصوص زمانی‌که نور پس‌زمینه‌ای در محیط وجود دارد یا محیط بسیار تاریک یا روشن است. طبیعتا درصورت لزوم، می‌توانید بارها عکس بگیرید تا به نتیجه‌ی دلخواه برسید.

صحنه‌ی عکاسی را مرتب کنید

برخی از افراد ترجیح می‌دهند بدون هیچ تغییری در محیط، کار خود را انجام دهند و برخی دیگر دوست دارد صحنه‌ی عکاسی آن‌ها مرتب باشد و تغییراتی در آن ایجاد کنند. درمجموع، پیشنهاد می‌کنیم هر شیء مزاحم خراب‌کننده‌ی تصویرتان را از صحنه دور کنید و قبل از انتخاب کادر عکس، نگاهی به اطرافتان بیندازید تا مطمئن شوید شیء یا هر چیز دیگری نتیجه‌ی کار شما را خراب نمی‌کند؛ البته همان‌طور‌که قبلا گفتیم، این موضوع کاملا به سلیقه‌ی شخصی عکاس بستگی دارد.

برای عکاسی آماده ‌باشید و بارها تمرین کنید

گاهی اوقات ممکن است تنها کسری از ثانیه برای عکس‌گرفتن از سوژه‌ی مناسب فرصت داشته باشید و سریع آن را از دست بدهید؛ بنابراین، در لحظه‌های حساس همیشه باید دست‌به‌دوربین باشید و دوربینتان نیز کاملا آماده باشد. معمولا در چنین وضعیتی عکاسی با دوربین گوشی راحت‌تر است. اگر در چنین مواقعی از دوربین DSLR استفاده می‌کنید، حتما اصول اولیه‌ی عکاسی با چنین دوربین‌هایی را رعایت کنید.

نور و کیفیت آن در عکاسی اهمیت زیادی دارد؛ پس در محیطی عکاسی کنید که نور مناسبی داشته باشد و اگر محیط مدنظرتان نور کافی ندارد، نور مصنوعی را به‌شکلی مناسب در محیط ایجاد کنید یا ایزو دوربین را افزایش دهید تا نور بیشتری به حسگر آن برسد. در چنین حالتی، می‌توانید سرعت شاتر را افزایش دهید و درنتیجه، تصویر باکیفیتی از سوژه‌های در حال حرکت بگیرید؛ البته اگر قصد دارید از چنین سوژه‌هایی عکاسی کنید. می‌توانید تنها با رعایت چند اصل ساده، مهارت عکاسی‌تان را به‌میزان چشمگیری افزایش دهید. در کل، بهترین راه برای تقویت مهارت عکاسی تمرین زیاد است؛ پس تا حد توان عکس بگیرید.

کار را به عکاسی ماهر بسپارید

متأسفانه عکاسی حرفه‌ای کار هرکسی نیست. البته هیچ کاری غیرممکن نیست؛ اما افراد زیادی وقت یا انگیزه‌ی لازم و کافی برای یادگیری عکاسی را ندارد. اگر شما هم جزو همین افراد هستید، توصیه می‌کنیم از عکاسی حرفه‌ای برای ثبت خاطره‌های خود کمک بگیرید. مطمئن باشید از صرف هزینه برای انجام این کار پشیمان نخواهید شد و چند نسل بعد از شما نیز از تصاویر جذاب لذت خواهند برد.