وزیر ارتباطات: فقط در مجمع تصمیم‌گیر ITU حضور مستقیم نداریم
نتایج انتخابات سال ۲۰۲۲ شورای حکام اتحادیه جهانی مخابرات خبر از حذف ایران از این شورا داشت، اما مسئولان وزارتخانه در واکنش تأکید می‌کنند ایران حذف نشده بلکه به شورا راه پیدا نکرده است. اتحادیه جهانی مخابرات مسئول تصمیم‌گیری‌های جهانی مرتبط با فناوری اطلاعات و ارتباطات است و در تاریخ ۱۷ می ۱۸۶۵ به‌عنوان اتحادیه بین‌المللی تلگراف بنیان‌گذاری شد که بر این اساس قدیمی‌ترین آژانس سازمان ملل است. دو نهاد تصمیم‌گیر اتحادیه، کنفرانس سران مختار و شورای حکام هستند. در آخرین کنفرانس که ۲۶ سپتامبر ۲۰۲۲ در بخارست رومانی برگزار شد ایران نتوانست مثل دوره قبل، به‌عنوان عضوی از شورای حکام منطقه‌ای چهار سال پیش رو انتخاب شود. پیش از آن هم ایران بین سال‌های ۲۰۰۲ تا ۲۰۰۶ عضو شورا و یکی از اعضای مجمع تصمیم‌گیر بود.
وزیر ارتباطات و فناوری اطلاعات درباره از دست رفتن صندلی وزارتخانه در شورای حکام اتحادیه جهانی مخابرات به ایسنا گفته اگرچه امسال نیز وزارتخانه تلاش کرد این صندلی را حفظ کند اما بحث انتخابات مطرح است و موضوع حذف ایران حذف دستوری نیست: «ما همچنان عضو اتحادیه بین‌المللی مخابرات هستیم و فقط در مجمع تصمیم‌گیر حضور مستقیم نداریم. این شورا باید نظر تمامی کشورها را در تدوین مقررات دریافت کند؛ هرچند حضور در این شورا خوب است اما نبودن ما به این معنا نیست که ایران عضو اتحادیه بین‌المللی مخابرات نیست و نمی‌تواند مسائل خود را در اتحادیه بین‌المللی دنبال کند.»
بهزاد احمدی رئیس مرکز همکاریهای تخصصی و مطالعات راهبردی بین‌المللی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات هم پیش از این در واکنش به خبرهای حذف ایران از شورای حکام اتحادیه جهانی مخابرات تأکید کرد که عدم راهیابی به شورا برای ایران قبلا هم سابقه داشته و «کاهش آرای امسال به دلیل افزایش کشورهای نامزد بود نه به دلیل کاهش محبوبیت ایران و توان فنی و حقوق آن در بین اعضای ITU.» او در ادامه به سیاسی بودن این انتخابات و دسته‌بندی‌های سیاسی بین آمریکا و متحدانش و چین و روسیه اشاره کرده است. او گفته اگرچه حضور ایران در این شورا می‌توانست نه فقط برای ایران بلکه تمام کشورهای در حال توسعه مغتنم باشد اما حضور و عدم حضور ایران در این شورا هیچ تأثیری در جایگاه و نقش آن در اتحادیه نخواهد داشت و ایران همچنان عضو فعال و مؤثر اتحادیه است و ازطریق مکانیسم‌های مختلف آن در فرایند صدور قطعنامه‌ها و تصمیمات مهم اتحادیه تأثیرگذار خواهد بود.
داوود زارعیان، معاون تجاری و خدمات مشتریان شرکت مخابرات ایران هم معتقد است ایران با حذف از شورای حکام عملاً چیزی از دست نداده است. او درباره اهمیت رای کشورهای عضو شورا گفته: «کنفرانس سران مختار یک حسنی دارد و آن هم این است که تمام تصمیم‌ها باید با اجماع تصویب شود؛ به این معنی که اگر یک کشور از عضو شورا موافق نباشد، تصمیم تصویب نخواهد شد. حضور ما در شورای حکام موجب می‌شد که پیشنهاداتی را به شورای مذکور بدهیم یا درباره تصمیم‌های قبل از رسیدن به شورا اعمال نظر کنیم که اکنون این امتیاز را از دست داده‌ایم.» اما بازهم تأکید کرده که ایران فقط در لایحه اول قدرت خود را از دست داده است.
اتحادیه جهانی مخابرات نهادی است که به آینده فناوری ارتباطات و اطلاعات شکل می‌دهد. اعضای مختلف سیاست‌های آینده و استانداردهای جهانی را مشخص می‌کنند و مسیر گسترش دسترسی جهانی به سرویس‌های ارتباطاتی را دنبال می‌کنند. از ۱۵۰ سال قبل این نهاد بین‌المللی وظیفه هماهنگی برای استفاده مشترک جهانی و همکاریهای بین‌المللی در اختصاص مدارهای ماهواره‌ای و بهبود زیرساخت‌های ارتباطی در کشورهای در حال توسعه براساس استانداردهای جهانی را به عهده دارد. براساس اطلاعات سایت اتحادیه جهانی مخابرات، کنفرانس سران مختار این اتحادیه را اداره و مسیر و فعالیت‌های اتحادیه را تعیین می‌کند. درمقابل نقش شورای حکام این است که مسائل گسترده سیاست مخابراتی را در نظر بگیرد تا مطمئن شود که فعالیت‌ها، سیاست‌ها و استراتژی‌های اتحادیه کاملاً پاسخگوی محیط پویا و در حال تغییر ارتباطات امروز است. شورا همچنین گزارشی از سیاست‌ها و برنامه‌های استراتژیک اتحادیه تهیه می‌کند و مسئول تضمین عملکرد روزانه، برنامه‌های کاری، تصویب بودجه و کنترل امور مالی و مخارج است. شورا اقداماتی را هم برای تسهیل اجرای بندهای اساسنامه، کنوانسیون، مقررات اداری و تصمیمات کنفرانس‌های سران مختار انجام می‌دهد و در صورت لزوم تصمیمات سایر کنفرانس‌ها و جلسات اتحادیه را می‌گیرد. دستور جلسه کنفرانس سران مختار را هم شورا تهیه می‌کند. در واقع مهم‌ترین راهبردهای اتحادیه و خط مشی را شورا تعیین می‌کند و دولت‌های عضو در آن نقش اصلی را دارند.
سال ۱۳۹۷ زمانی که ایران در انتخابات شورای حکام در منطقه آسیا یک صندلی به دست آورد، مسئولان امیدوار بودند که با استفاده از این فرصت برای دوره بعدی حضور ایران را در شورا تثبیت کنند چراکه استمرار حضور در شورای حکام اتحادیه جهانی مخابرات هم نقش‌آفرینی بخش خصوصی را افزایش می‌دهد و هم جایگاه ایران از نظر سطح کلاس بینالملل مهم است. مهدی آهویی مدیرکل امور بینالملل و مطالعات راهبردی وزارت ارتباطات و فناوری اطلاعات در سال ۱۳۹۷ در این باره گفته بود ایران با عضویت در این شورا می‌تواند صدای کشورهای در حال توسعه باشد. به‌ویژه در این دوره شورای حکام به خاطر نقشی که در مسائل زیرساختی ارتباطی کشورها براساس استانداردهای جهانی و همکارهای بین‌المللی در اختصاص مدارهای ماهواره‌ای دارد اهمیت بیشتری پیدا می‌کند. اما مسئولان وزارتخانه این بار تمایل دارند حذف یا عدم راهیابی ایران به شورای حکام ITU را کم‌اهمیت جلوه دهند.
