عکاسی پرتره چیست؛ هر آنچه برای شروع باید بدانید
تا به حال به این فکر کردید که ای کاش میتوانستید عکسهای بهتری از دوستان یا خانوادهی خود بگیرید؟ آیا از دیدن تصاویر پرترهی عکاسان حرفهای لذت میبرید اما نمیتوانید به نتایج مشابهی برسید؟ آیا دربارهی انتخاب تجهیزات متنوع عکاسی گیج شدید و نیاز به راهنما دارید؟ اگر پاسختان به یکی از پرسشهای فوق یا تمام آنها مثبت است در این مقاله با ما همراه باشید.
مجموعه مقالههای آموزش عکاسی
عناوینی که در این مقاله خواهید خواند:
- عکاسی پرتره چیست
- تجهیزات عکاسی پرتره
- تنظیمات دوربین برای عکاسی پرتره
- نورپردازی عکاسی پرتره
- ترکیب بندی در عکاسی پرتره
- ژست در عکاسی پرتره
- انتخاب لباس و سبک پوشش
- ویرایش نهایی و انتخاب تصاویر
- بازاریابی و درآمدزایی
عکاسی پرتره چیست؟
عکاسی پرتره به معنی ثبت ماهیت، شخصیت، هویت و نگرش افراد با استفاده از پسزمینهها، نورپردازی و ژست است. با اینکه این تعریف به نظر ساده میرسد، عکاسی پرتره میتواند یکی از چالشیترین انواع عکاسی باشد. وقتی یک عکاس پرتره بتواند کاراکتر سوژهی خود را به خوبی به تصویر بکشد تجهیزاتی که به کار میبرد اهمیت چندانی ندارد. گرچه داشتن جدیدترین تجهیزات هم بیتأثیر نیست.
تجهیزات عکاسی پرتره
در عکاسی میتوانید از هر تجهیزاتی که دارید استفاده کنید. صرفنظر از اینکه از گوشی هوشمند، دوربین کامپکت، دوربین بدون آینه، کراپ سنسور، فول فریم یا دوربینهای فیلم قدیمی استفاده میکنید میتوانید تصاویر زیبایی از دوستان و خانوادهی خود ثبت کنید. در نتیجه اجازه ندهید ایدهآلگرایی نسبت به تجهیزات شما را از عکاسی منصرف کند. تقریبا در هر شرایطی میتوانید از این راهنما برای بهبود عکاسی پرتره استفاده کنید. از سوی دیگر داشتن تجهیزات کافی میتواند کار شما را آسانتر کند. علاوه بر تجهیزاتی مثل بدنهی دوربین یا تجهیزات سادهای مثل کارت حافظه لازم است به چند نمونه از تجهیزات ضروری عکاسی پرتره در این راهنما اشاره کنیم.
اگر از دوربین DSLR استفاده میکنید، باید به خاطر داشته باشید که لنزهای مختلف نتایج کاملا متفاوتی را به وجود میآورند و بر کیفیت تصاویرتان تأثیر میگذارند. اغلب عکاسها لنزهای پرایم را برای عکاسی پرتره ترجیح میدهند. گرچه لنزهای زوم هم به دلیل تنظیم فاصلهی کانونی خروجیهای متنوعی را به وجود میآورند. صرفنظر از اینکه عکاسی عروسی یا ورزشی را انجام میدهید گاهی فاصلهی سوژه از لنز تأثیر چشمگیری بر خروجی تصویر میگذارد. در چنین شرایطی استفاده از لنز زوم بهترین انتخاب برای عکاسی از افراد است. در ادامه به برخی لنزهای پرکاربرد عکاسی پرتره اشاره میکنیم.
لنزهای پرایم
- لنز ۳۵ میلیمتری: این فاصلهی کانونی برای پرترههای قدیمی در ابعاد سر و شانه مناسب نیست بلکه برای عکاسی از افراد همراه با محیط اطراف مناسب است. لنز ۳۵ میلیمتری (روی کراپ سنسور یا APS-C) شباهت زیادی به زاویهی دید چشم انسان دارد. در نتیجه برای ثبت اتفاقها و رویدادهای محیط اطراف بهترین انتخاب است. به همین دلیل از این لنز در ژانرهایی مثل عکاسی خیابانی زیاد استفاده میشود.
- لنز ۵۰ میلیمتری: بسیاری از عکاسها در کنار کیت لنز خود لنز ۵۰ میلیمتری را هم خریداری میکنند. قیمت و انعطاف لنز ۵۰ میلیمتری قابل رقابت نیست زیرا میتوان در گشودگیهای دیافراگم f/1.8 یا f/1.4 با این لنز عکاسی کرد. اگر از بدنهی فول فریم استفاده میکنید، لنز ۵۰ میلیمتر برای تصاویر خانوادگی مفید است؛ اما اگر از دوربین کراپ سنسور استفاده میکنید فاصلهی کانونی این لنز برای ثبت تصاویر پرتره عالی است.
- لنز ۸۵ میلیمتر: اغلب لنزهای ۸۵ میلیمتری از انعطاف بالایی برخوردار هستند و اجازه میدهند کل فریم را با چهرهی سوژه پر کنید یا کل بدن بدون هیچ اعوجاجی در تصویر قرار بگیرد. در واقع فاصلهی کانونی ۸۵-۱۰۵ میلیمتر، فاصلهی ایدهآل برای ثبت تصاویر پرتره است زیرا در این فاصله تصاویر انحراف و کجنمایی کمتری دارند. علاوه بر این فشردهسازی لنز ۸۵ میلیمتری باعث میشود پسزمینه نزدیکتر به سوژه به نظر برسد که خروجی آن تصاویر پرترهی زیبا و چشمگیر است.
لنزهای زوم
- لنز سیگما آرت ۳۵-۱۸ میلیمتر f/1.8: این لنز که برای دوربینهای کراپسنسور طراحی شده است دارای طیفی از فاصلههای کانونی محبوب برای عکاسی از افراد است. علاوه بر این توانایی عکاسی در f/1.8 باعث میشود این لنز به گزینهای ایدهآل برای عکاسی از افراد و عکاسی پرتره تبدیل شود.
- لنز ۲۰۰-۷۰ میلیمتر: برای عکاسی از مراسم ازدواج یا بهطور کلی عکاسی از رویدادها این لنز به دلیل انعطاف بالا در ثبت تصاویر پرتره در فواصل کانونی مختلف گزینهی ایدهآل عکاسها است. طیف فاصلهی کانونی ۷۰-۲۰۰ میلیمتر در موقعیتهایی که بخواهید احساسات خالصانه را بدون نزدیک شدن به سوژهها ثبت کنید مفید است.
با بررسی لنزهای مختلف عکاسی پرتره به یاد داشته باشید برای رسیدن به پسزمینهای تاز و زیبا در پرترهها به لنزی نیاز دارید که تصاویر را در گشودگیهای دیافراگم f/1.2 و f/2.8 ثبت کند. لنزهایی که چنین تنظیماتی دارند معمولا گرانقیمت تر هستند اما ارزش صرف هزینه را دارند.
اگر با دوربین کراپسنسور عکاسی میکنید باید فاصلهی کانونی لنز خود را در ضریب کراپ (عددی مثل ۱.۵ یا ۱.۶) ضرب کنید تا فاصلهی کانونی لنز را برای دوربین خود به دست بیاورید. برای مثال اگر لنز ۳۵ میلیمتری را روی یک دوربین کراپ سنسور قرار دهید، در واقع مانند این است که از لنز ۵۰ میلیمتری استفاده میکنید.
لنز ۱۷ میلیمتری در تصویر فوق ظاهری عجیب به مدل داده است
لنز ۷۰ میلیمتری ظاهری طبیعیتر را به مدل بخشیده است
ابزار سودمند دیگر
- رفلکتورها: با یک کیت رفلکتور پنج در یک میتوانید انواع موقعیتهای نورپردازی را به وجود بیاورید. رفلکتورها نهتنها برای انعکاس نور سرد و گرم به سوژه مناسب هستند بلکه قابلیت جذب نور و برطرف کردن مشکلات نور هنگام عکاسی از یک تا سه نفر را هم دارند.
- منابع نور : حتی اگر در فضای باز و در نور طبیعی از افراد عکاسی میکنید میتوانید از منابع نور جایگزین هم برای نورپردازی استفاده کنید. این منابع نور عبارتاند از: فلش جانبی، رینگ لایت و نورهای استودیویی. در بخش نورپردازی این مقاله با جزئیات بیشتری به معرفی این نورها میپردازیم. بهطور کلی منبع نور میتواند به شکل چشمگیری انعطاف عکاسی را افزایش دهد.
تنظیمات دوربین برای عکاسی پرتره
دو مورد از متداولترین حالتهای دوربین برای عکاسی پرتره عبارتاند از: اولویت دیافراگم (Aperture Priority) و اولویت شاتر (Shutter Priority).
اولویت دیافراگم
با انتخاب حالت اولویت دیافراگم تنها کافی است گشودگی دیافراگم را تغییر دهید تا دوربین بقیهی تنظیمات را انجام دهد. همچنین میتوانید ایزو را هم به دلخواه تغییر دهید اما میتوانید این گزینه را به دوربینتان واگذار کنید. با انتخاب گشودگی دیافراگم کوچک (f/1.8) بخش کمتری از تصویرتان در فوکوس قرار میگیرید. به همین ترتیب وقتی عدد بزرگتری را برای گشودگی دیافراگم انتخاب کنید (f/8)، بخش زیادی از تصویر در فوکوس قرار میگیرد. اگر میخواهید تصویر پرتره با پسزمینهی تار را ثبت کنید باید در گشودگیهای دیافراگم بسیار عریض مثل f/1.8 عکاسی کنید.
بااینحال اضافه شدن تعداد سوژهها، فوکوس دقیقتر را دشوار میسازد. به عنوان یک قانون کلی برای عکاسی از گروه کوچکی از افراد، عدد گشودگی دیافراگم نباید از تعداد سوژهها کمتر باشد. برای مثال اگر از دو سوژه عکاسی میکنید میتوانید گشودگی دیافراگم را برابر با f/2 یا بیشتر قرار دهید. اگر از خانوادهای سه نفره عکاسی میکنید میتوانید تنظیمات گشودگی دیافراگم را روی f/3 یا بیشتر قرار دهید بهویژه اگر تمام افراد روی یک سطح قرار ندارند. حالت اولویت دیافراگم انتخاب خوبی برای عکاسی پرتره یا عکاسی از گروه کوچکی از افراد است که در آن سوژهها زیاد حرکت نمیکنند.
اولویت شاتر
حالت اولویت شاتر برای عکاسی از سوژههای متحرک در اولویت است. صرف نظر از اینکه از یک بازی فوتبال عکاسی میکنید، میخواهید لحظهای را شکار کنید، عکسی خانوادگی را ثبت کنید یا عکاسی خیابانی را تمرین کنید، حالت اولویت شاتر روش خوبی برای توقف حرکت یا تأکید بر حرکت در عکاسی از افراد است.
حالت manual (دستی)
بهطور کلی میتوانید دو قانون را در انتخاب حالت عکاسی پرتره رعایت کنید:
- اگر دوربینتان روی سهپایه قرار دارد میتوانید با حالت دستی هم عکاسی کنید
- اگر سه پایه ندارید حالت اولویت دیافراگم را انتخاب کنید.
معمولا دو قانون فوق در ۹۵ درصد مواقع نتیجهبخش هستند. با استفاده از سهپایه سرعتتان خود به خود کاهش پیدا میکند. در نتیجه میتوانید در حالت دستی آزادانه و به دلخواه تنظیمات را تغییر دهید زیرا زمان بیشتری برای این کار دارید. در حالت دستی به خوبی میتوانید به تفاوتهای نوردهی در تنظیمات مختلف پی ببرید.
حالت فوکوس
با استفاده از فوکوس تکنقطهای اجازه نمیدهید دوربینتان نقاط دیگری را در فوکوس قرار دهد. این حالت برای عکاسی از یک سوژه مناسب است. برای رسیدن به فوکوس مناسب سعی کنید روی چشم سوژه فوکوس کنید. اگر یکی از چشمها به دوربین نزدیکتر است سعی کنید روی آن فوکوس کنید. همچنین هنگام انتخاب فوکوس گزینهی سینگل شات (AF-S) را انتخاب کنید نه فوکوس پیوسته؛ زیرا میخواهید فوکوس خودکار روی سوژهتان قفل شود و نمیخواهید سوژه را ردیابی کنید.
تنظیمات دوربین: f/2.8، ایزو ۲۰۰، سرعت شاتر:۱/۴۰۰. در این تصویر فوکوس روی چشمی که به دوربین نزدیکتر است قرار دارد.
نورپردازی عکاسی پرتره
بهطور کلی عکاسی به معنی نقاشی با نور است. بر اساس چنین تعریفی درک کافی از انواع منابع نور و حداکثر استفاده از آنها برای یک عکاس ضروری است. در نورپردازی استودیو همه چیز تحت کنترل است و با استفاده از نورهای مصنوعی میتوان جلوههای متفاوتی را خلق کرد اما در فضای باز باید با شناخت انواع نورهای طبیعی حداکثر استفاده از آنها را برد. همچنین نورپردازی فضای باز تا حد زیادی به سرعت و وقتشناسی عکاس وابسته است.
نور طبیعی
یکی از ابتداییترین انواع نورپردازی نور طبیعی است. همانطور که از این تعریف ساده پیدا است نور طبیعی از خورشید سرچشمه میگیرد و هیچ سرچشمهی دیگری ندارد. از نور طبیعی میتوان در فضای باز حداکثر استفاده را برد از طرفی میتوان در فضای بسته و در محیطهایی مثل کنار پنجره از نور طبیعی برای عکاسی استفاده کرد.
عکاسی پرتره در فضای باز
ماهیت ایستا و کنترلشدهی استودیو موقعیتی ایدهآل را برای ثبت تصاویر پرتره فراهم میکند. همه چیز سر جای خود است و کافی است تنظیمات را تغییر دهید؛ اما در فضای باز تقریبا همه چیز متغیر است: نور، رنگها، آبوهوا و بسیاری از موارد دیگر.
عکاسی پرتره در فضای باز مانند داشتن بومی سفید است که هر عنصر طبیعی رنگی جدید به آن میافزاید. با اینکه در فضای باز همه چیز تحت کنترل قرار ندارد اما یک عکاس خوب میتواند با رعایت نکات لازم خود را با شرایط وفق داده و به نتایج خوبی برسد.
استفاده از لنزی سریع با گشودگی دیافراگم باز
برای عکاسی پرتره در فضای باز نیاز به لنزی سریع دارید که فوکوس را با دقت بالایی انجام دهد همچنین دیافراگم باید به اندازهی کافی باز باشد. هرچقدر سریعتر عکاسی کنید و گشودگی دیافراگم بازتری داشته باشید، به پسزمینههای تارتری میرسید. به این جلوه در عکاسی بوکه گفته میشود. بوکه یکی از عناصر محبوب در عکاسی پرترهی کنونی است که جزئیات پسزمینه را حذف میکند و باعث میشود سوژه به چشم بیاید.
اجتناب از نور مستقیم خورشید
نورپردازان آماتور معمولا فکر میکنند روزهای آفتابی به معنی دسترسی به نور بیشتر است و نور زیاد چیز خوبی است. با این حال عکس این مسئله صادق است. هر چقدر نور بیشتری داشته باشید امکان برخورد نورهای ناخواسته به لنز و ایجاد درخششها و سایههای اضافی افزایش مییابند. از طرفی روزهای ابری نور طبیعیتر و پخشتری را فراهم میکنند و عکس جلوهی تمیزتری پیدا میکند. اگر در روزهای آفتابی عکاسی میکنید و انتخاب دیگری ندارید میتوانید در سایه عکاسی کنید یا از رفلکتور (بازتابدهندهی نور) برای از بین بردن نورهای اضافی استفاده کنید.
استفاده از ساعت طلایی
حتما تا به حال اصطلاح ساعت طلایی را شنیدهاید. به بیان ساده ساعت طلایی به ساعتی گفته میشود که خورشید در افق پائین میرود. این ساعت درست قبل از غروب خورشید رخ میدهد. با پائین رفتن خورشید نور در جو زمین پخش میشود بهطوریکه نوری نارنجی رنگ و خوشایند را به وجود میآورد.
استفاده از رفلکتورهای طبیعی
در عکاسی فضای باز میتوانید از رفلکتورها یا بازتابدهندههای طبیعی اطراف خود برای ارتقای کیفیت عکس استفاده کنید. برخی از این رفلکتورها عبارتاند از:
- کامیونهای حمل بار سفید
- دیوارهای سفید ساختمان
- خودروهای سفید
- شن سفید
- علامتها و تابلوهای سفید
- میزهای سفید
در صورت نبود رفلکتور طبیعی میتوانید از رفلکتور مصنوعی برای تنظیم بازتاب نور استفاده کنید.
قانون آفتابی ۱۶
قانون آفتابی ۱۶ راهنمایی کلاسیک است که از روزهای عکاسی با فیلم به جا مانده است. بر اساس این قانون میتوانید نوردهی مناسب را برای روزهای آفتابی تنظیم کنید. البته این روزها تمام دوربینها از امکانات نورسنجی برخوردار هستند ولی این قابلیتها در برخی موقعیتها دقت خوبی ندارند. در یک روز آفتابی مقدار گشودگی دیافراگم را روی f/16 قرار دهید بر اساس این معادله سرعت شاتر عکس ایزو خواهد بود. برای مثال اگر ایزو برابر با ۱۰۰ باشد و گشودگی دیافراگم روی f/16 تنظیم شده باشد، سرعت شاتر باید ۱/۱۰۰ باشد و اگر ایزو روی ۲۰۰ و گشودگی دیافراگم همان f/16 باشد سرعت شاتر باید ۱/۲۰۰ باشد. در روزهای ابری میتوانید از f/8 استفاده کنید.
عکاسی به فرمت RAW
فرمت RAW به فرت فایل غیرفشردهای گفته میشود که اغلب دوربینهای DSLR از آن برخوردار هستند. حتی در حالتی که به صورت دستی با دوربین DSLR عکاسی میکنید دوربین باز هم بخشی از کنتراست رنگی و نوردهی را به صورت خودکار تنظیم میکند. دوربین معمولا عکسها را در حالت پیشفرض JPG فشردهسازی میکند؛ اما با تنظیم دوربین روی حالت RAW میتوانید تمام دادههای عکس را حفظ کنید و در ویرایش نهایی آنها را تغییر دهید.
نورپردازی استودیو
گزینهی دیگر نورپردازی، نورپردازی استودیویی است. در نورپردازی استودیویی میتوانید از تجهیزاتی مثل فلش، نور ایستاده و دیگر منابع نور مصنوعی به عنوان منبع نور اصلی عکاسی استفاده کنید. یکی از مزایای اصلی نورپردازی استودیویی کنترل آسان نور و نبود معیارهایی مثل آبوهوا است. نورپردازی استودیویی میتواند برای خلق تصاویری با کنتراست بالا بسیار مفید باشد. یادگیری نورپردازی استودیویی با نورپردازی طبیعی متفاوت است.
در نورپردازی استودیویی از الگوهای نورپردازی استفاده میشود. الگوهای نورپردازی به توزیع نور و سایه روی چهره و ایجاد اشکال مختلف گفته میشود. چهار الگوی رایج برای نورپردازی پرتره وجود دارند:
- نورپردازی یک طرفه (split lighting)
- نورپردازی حلقه (loop lighting)
- نورپردازی رامبراند (Rembrandt lighting)
- نورپردازی پروانهای (Butterfly lighting)
نورپردازی یکطرفه (Split Lighting)
در نورپردازی یکطرفه همانطورکه از نامش پیدا است تنها یک سمت صورت روشن است و سمت دیگر در سایه قرار میگیرد. این نوع نورپردازی معمولا برای ساخت تصاویر دراماتیک مثل پرترهی یک هنرمند یا موسیقیدان به کار میرود. نور یک طرفه برای آقایان مناسبتر است و ظاهری مردانهتر را به آنها میبخشد با این حال هیچ قانون خاصی برای کاربرد این نوع نور وجود ندارد.
برای رسیدن به این نورپردازی منبع نور را در زاویهی ۹۰ درجه در سمت چپ یا راست سوژه و کمی پشت سر او قرار دهید. قرار دادن نور نسبت به سوژه به چهرهی او بستگی دارد. باید بررسی کنید که نور چگونه روی چهره مینشیند و موقعیت آن را بر همین اساس تغییر دهید.
نورپردازی حلقه (Loop Lighting)
نورپردازی حلقه با ایجاد سایهای کوچک روی بینی و گونههای سوژه به وجود میآید. برای خلق این نوع نورپردازی باید منبع نور کمی بالاتر از سطح چشم و در زاویهی ۳۰ الی ۴۵ درجه از دوربین قرار بگیرد. در این نوع نورپردازی سایهی بینی و گونه نباید به یکدیگر برسند. سعی کنید سایهی کوچکی را ایجاد کنید اما به یاد داشته باشید هرچقدر منبع نور بالاتر برود سایههای عجیبتری به وجود میآیند. نورپردازی حلقه متداولترین روش نورپردازی در استودیو است.
نورپردازی رامبراند (Rambrandt Lighting)
نام این نوع نورپردازی برگرفته از رامبراند نقاش مشهور است زیرا او همیشه از این الگوی نورپردازی برای ترسیم سوژههایش استفاده میکرد. نورپردازی رامبراند را میتوان بر اساس مثلث نور روی گونه شناسایی کرد. بر خلاف نورپردازی حلقه که در آن سایهی بینی و حلقه به یکدیگر نمیرسند در این الگوی نورپردازی این دو به هم میرسند و مثلثی از نور را در میان به وجود میآورند.
برای رسیدن به جلوهی صحیح نورپردازی رامبراند باید مطمئن شوید سمت سایهی تصویر دارای نور است در غیر این صورت چشم حالتی مرده و رنگپریده خواهد گرفت. نورپردازی رامبراند جلوهای زیبا را خلق میکند و حسی تاریک را به تصویر میبخشد.
نورپردازی پروانه (Butterfly Lighting)
نورپردازی پروانه به دلیل شکل سایهای که زیر بینی به وجود میآورد به این صورت نامگذاری شده است. با قرار دادن منبع نور در بالای سوژه و پشت دوربین میتوان این نوع نور را به وجود آورد. از ای نوع نور برای خلق تصاویر جذاب و ایجاد سایه زیر گونهها و چانه استفاده میشود. این نوع نورپردازی برای سوژههای مسنتر هم مناسب است زیرا بیشتر از نورپردازی یکطرفه بر چروکها تأکید میکند.
ترکیب بندی در عکاسی پرتره
علاوه بر تنظیمات دوربین و نور، ترکیببندی هم نقش بهسزایی در کیفیت تصاویر پرتره دارد. اولین پرسشی که در انتخاب محیط باید از خود بپرسید این است که میخواهید داستانی را روایت کنید؟ یا میخواهید معنایی احساسی را منتقل کنید؟ هدفتان هرچه باشد انتخاب ترکیببندی و پسزمینهی مناسب در انتقال پیام به کمکتان میآید.
استفاده از خطوط راهنما
خطوط راهنما در عکاسی منظره اهمیت زیادی دارند. از این خطوط میتوان در عکسهای پرتره هم برای خلق عکسهای چشمگیر استفاده کرد. این خطوط به افزایش عمق به عکس کمک میکنند و چشم مخاطب را به سمت سوژهها هدایت کرده و احساسی سه بعدی را به عکس اضافه میکنند. میتوانید از حصارها، پرچینها، مسیرها، درختها و خطوط کنار خیابان به عنوان خطوط راهنما استفاده کنید.
برگهای درخشان
اگر سوژههایتان را در مقابل برگهای نورپردازی شده قرار دهید به تصاویر جذابی میرسید. همچنین میتوانید از برگها به عنوان قاب تصاویر استفاده کنید. در این شرایط بهتر است از نور سنجی نقطهای برای رسیدن به نوردهی مناسب چهرهها و اجتناب از سیلوئت استفاده کنید. با استفاده از رفلکتور هم میتوانید نور اضافی را منحرف کنید.
بافتهای جذاب
یک در چوبی شاید پسزمینهای جذاب نباشد اما بافتهای روی آن میتوانند به افزایش کنتراست تصویر و به چشم آمدن سوژه کمک کنند. همچنین دیوارهای مخروبه یا خطوط موازی تکرار شونده پسزمینهها و ترکیببندیهای خوبی را ایجاد میکنند.
اشکال هندسی
مغز انسان علاقه دارد بخشهای پازل را کنار هم بگذارد. به همین دلیل عناصر یک عکس را مانند یک پازل کنار هم قرار میدهد. برای مثال مغز به دنبال اشکالی مثل مثلث، دایره، مستطیل یا مربع میرود. ترکیببندی با استفاده از اشکال هندسی به ایجاد نظم و هارمونی در تصویر کمک میکند. اشکال هندسی را تقریبا میتوانید در هر جایی پیدا کنید. اشکال هندسی اغلب مبنای هنر مدرن را تشکیل میدهند.
پیشزمینه، میانزمینه و پسزمینه
برای افزودن عمق و حسی سه بعدی به عکسها باید چشم بیننده را به پیشزمینه، میان زمینه و پسزمینه هدایت کنید. در تصویر ذیل بخشهای پراکندهی چمن میتوانند به عنوان پیشزمینه عمل کنند. کودک در میان زمینه و نور خورشید که از میان برگ درختان عبور کرده در پسزمینه قرار میگیرد.
خیابانهای درختی
خیابانهای درختی به دلیل ایجاد جلوههای تکراری و منظم میتوانند جلوههای زیبایی را به وجود بیاورند. همچنین سایهی لازم را در طول مسیر ایجاد میکنند. مسیر درختان میتواند به افزایش عمق تصویر کمک کند. از لنزهای زوم میتوانید برای ایجاد جلوهای تونلی در خیابانهای درختی استفاده کنید.
ژست در عکاسی پرتره
تفاوت زیادی بین ثبت یک تصویر فوری از افراد و خلق پرتره وجود دارد. اغلب اوقات این تفاوت به رابطهی بین عکاس و سوژهی عکس برمیگردد. معمولا مدلهای حرفهای به خوبی با اصول ژست گرفتن و قرار گرفت مقابل دوربین آشنایی دارند اما همه با مدلها کار نمیکنند. سوژهی بسیاری از عکاسها مردم عادی هستند که هیچ تجربهای در ژست گرفتن یا کنترل چهره مقابل دوربین ندارند. در ادامه به نکاتی برای بهتر شدن ژست سوژه و چگونگی قرار گرفتن مقابل دوربین اشاره میکنیم.
حالت دادن موها
بسیاری از افراد مو را بخش قابل کنترلی از عکس نمیدانند اما میتوان بهراحتی حالت مو را کنترل کرد. موی بد اولین چیزی است که نظر مخاطب را در عکس به خود جلب میکند. حالا فرض کنید که میخواهید با کمترین امکانات و بدون وجود آرایشگر یا گریم به بهترین عکس پرتره برسید. در درجهی اول سعی کنید موها را روی شانه قرار ندهید (شمارهی ۱ در تصویر) در تصویر ذیل پنج مدل دیگر برای حالت دادن مو برای عکاسی پرتره ارائه شدهاند:
- کل موها پشت شانه قرار داده شوند
- کل موها جلوی شانه قرار داده شوند
- بخشی از موها یک طرف قرار بگیرند (سمت چپ یا راست)
- موها بسته شوند
دقت کنید در هر صورت باید از تصویر شمارهی ۱ اجتناب کنید. انتخاب دیگر حالتهای مو به مدل و ظاهر موردنظرتان بستگی دارند. معمولا شمارههای چهار و پنج ظاهری طبیعیتر را به مو میدهند.
جلو آوردن چانه
وقتی شخصی در حالت نرمال میایستد معمولا چربیها زیر چانهی او جمع میشوند. در نتیجه خروجی نهایی چهرهای رو به بالا است که بیشترین بخش سوراخهای بینی در آن دیده میشوند و ظاهر جذابی ندارد. سعی کنید از مدل بخواهید سر خود را به سمت جلو بیاورد.تصاویر زیر قبل و بعد از تنظیم چانه را از روبهرو و نیمرخ نشان میدهند. گاهی به این تکنیک ژست گرفتن تکنیک لاکپشت هم گفته میشود زیرا سر مانند لاکپشتی از لاکش بیرون میآید. شاید این ژست برای سوژه کمی ناراحتکننده باشد اما در عوض نتایج خوبی را به دنبال دارد.
همین تکنیک را میتوان برای سوژههای مرد هم اعمال کرد. حالت معمولی قرار گرفتن سر زیاد برای عکس مناسب نیست.
بالا بردن بازو
در حالت عادی ایستادن بازوها به نظر مسطح و تخت میرسند و همین مسئله مشکلاتی را به وجود میآورد. در درجهی اول ظاهر عجیب و ناراحتی در عکس به وجود میآید. همچنین این حالت باعث میشود بازوها بزرگتر از حالت واقعی برسند.
در این صورت از سوژه بخواهید به اندازهی یک یا دو سانتیمتر بازوی خود را بالا بیاورد به گونهای که حالت شناور داشته باشد و به کمر او نچسبد. همچنین میتوانید دستها را به گونهای حالت دهید که در موقعیتی متفاوت قرار بگیرند به گونهای که دست روی مفصل ران قرار بگیرد.
ایجاد فضای بصری با کمر
همه دوست دارند در تصاویر لاغرتر به نظر برسند. یکی از راهکارها حالت دادن به کمر است. در تصویر زیر مدل دستهای خود را روی مفاصل ران خود قرار داده است. در تصویر سمت چپ بازوی که در پشت قرار دارد هیچ فاصلهای را با کمر ندارد. در این صورت از مدل بخواهید کمی بازوی پشت خود را به سمت جلو خم کند تا بتوانید فضای بین بازو و کمر را ببینید. در این صورت کمر چاقتر از حالت عادی به نظر نمیرسد. بهطور کلی هر چیزی که در پسزمینهی سوژه باعث بزرگ نشان دادن آن شود یک عنصر مزاحم است. نمونههای دیگر سوژههایی هستند که مقابل تنههای درخت یا تیرهای چراغ میایستند.
چرخاندن شانهها
این نکته بسیار ساده اما مهم است. اگر سوژه به صورت مستقیم مقابل دوربین قرار بگیرد بزرگتر به نظر میرسد. این حالت میتواند در عکاسی از یک بازیکن فوتبال یا مدیرعامل یک شرکت بزرگ مفید باشد اما هنگام عکاسی پرتره و نشان دادن زیبایی مناسب نیست. از سوژه بخواهید کمی بچرخد. در این حالت شانهها باریکتر و لاغرتر به نظر میرسند. در تصویر ذیل میتوانید طول سوژه در حالت عادی را با حالت ژست مقایسه کنید.
سفیدی چشمها را نشان ندهید
اگر میخواهید ظاهری رویایی به عکس بدهید به گونهای که سوژه به دوربین نگاه نکند لازم نیست به سوژه بگوید «آنجا را نگاه کن». سعی کنید از شیء پشت سر خود برای هدایت مسیر دید سوژه استفاده کنید. برای مثال در تصویر سمت چپ عکاس از سوژه خواسته در کنار خود را نگاه کند. در این حالت سفیدی چشمهای سوژه رو به دوربین قرار میگیرند که ظاهر خوبی ندارد. در عکس دوم (سمت راست) عکاس از سوژه درخواست میکند پنجرهی کنار در را نگاه کند. تغییر کوچکی در مسیر چشم به وجود میآید و از شر بخش سفیدی خلاص میشود.
نگذارید بینی چهره را به دو قسمت تقسیم کند
این حالت کمی پیچیدهتر است اما اهمیت زیادی دارد. فرض کنید نمیخواهید تصویرتان کاملا نیمرخ باشد و فقط میخواهید نمای سه چهارم چهره را در قاب قرار دهید. اگر خطی فرضی به سمت گوشهی چهره بکشید خط نباید بینی را قطع کند؛ اما اگر خط فرضی بینی را قطع کند منحنی طبیعی چهره از بین میرود. در این حالت یک جلوهی پینوکیو به وجود میآید که باعث کشیدهتر شدن بینی میشود. میتوانید از مدل بخواهید کمی به سمت شما بچرخد تا این حالت برطرف شود و فضایی بین انتهای دماغ و گوشهی چهره به وجود بیاید.
قرار دادن وزن روی یک سمت بدن
برای این ژست از سوژه بخواهید یکی از پاهای خود را جلو آورده و وزن خود را روی پای عقب خود قرار دهد. به این صورت سوژه ظاهری طبیعیتر پیدا میکند.
ایستادن به حالت ضربدری
ایستادن ضربدری معمولا برای خانمها رایج است. میتوانید پاهایتان را به حالت ضربدری قرار دهید بهطوریکه وزنتان را روی پای عقبی قرار دهید. ژست پای ضربدری باعث تأکید بیشتر بر شکل بدن میشود.
تکیه به دیوار
این ژست به دلیل انعطاف بالا یکی از بهترین ژستهای عکاسی پرتره است. میتوانید از این ژست برای عکاسی از مردان، زنان، کودکان و حتی افراد مسنتر استفاده کنید و تنها تغییرات کوچکی را اعمال کنید. به دلیل وجود تکیهگاه فیزیکی، بدن در حالت راحتی قرار میگیرد.
تکیه به دیوار با یک پا بالا
اگر میخواهید به صورت تمام قد از سوژهای عکس بگیرید میتوانید از این ژست ساده و راحت استفاده کنید. این ژست در حالتی که مدل شلوار پوشیده است مناسبتر است.
خم شدن روبه جلو
خم شدن رو به دوربین روشی عالی برای شکل دادن به بدن و تبدیل چهره به نقطهی کانونی عکس است. به همین دلیل این ژست در بسیاری از ژستهای پرتره به کار میرود. به یاد داشته باشید هر چیزی که به دوربین نزدیکتر باشد بزرگتر به نظر میرسد در نتیجه با این ژست، بدن باریکتر و لاغرتر به نظر میرسد. از طرفی نباید چهره غیرعادی شود در نتیجه سعی کنید سوژه را در فاصلهی معقولی از لنز قرار دهید و در این حالت از لنز واید استفاده نکنید.
ژست S شکل
این ژست معمولا ژستی زنانه است. برای تأکید بر منحنیها و خمیدگیهای بدن، مدل خود را به شکل S شکل حالت دهید. البته نباید زیاد در این ژست اغراق کنید تا به نظر عجیب و غریب برسد. این ژست را میتوان در حالت نشسته، ایستاده یا درازکشیده به وجود آورد.
بازوهای ضربدری
این ژست کلاسیک معمولا برای عکاسی از نیمتنه یا پرترههای سازمانی به کار میرود. معمولا باید با دقت از این ژست عکس گرفت زیرا اگر مدل ظاهری سخت یا بدون لبخند داشته باشد ممکن است خیلی خشن به نظر برسد.
ضربدر با یک بازو
این ژست برای خانمها و آقایان نتیجهبخش است. یکی از بازوها را میتوان به صورت عادی در یک سمت رها کرد (البته کمی آن را خمیده کنید که حالت مرده به خود نگیرد). سپس بازوی دیگر روی آرنج بازوی افتاده قرار میگیرد. بر اساس پوشش و تناسبات مدل میتوان محل قرارگیری بازو را تعیین کرد.
بالا بردن دستها
عکاسان پرتره زیاد از این ژست کلاسیک استفاده میکنند زیرا سوژه را باریکتر نشان میدهد. این ژست همچنین به فریمبندی صورت و قرار گرفتن آن به عنوان نقطهی کانونی کمک میکند زیرا بازوها میتوانند به عنوان خطوط راهنما عمل کرده و چشم بیننده را به سمت چهره هدایت کنند. درحالیکه دستها بالا هستند میتوانید با موها بازی کنید یا یک روسری را در هوا نگه دارید.
دست زیر چانه
قرار دادن دست زیر چانه باعث میشود چشم بیننده به سمت چهره هدایت شود که مهمترین بخش عکاسی پرتره است. این ژست در عکاسی از سر کاربرد زیادی دارد اما همانطور که در مثال ذیل میبینید میتوان برای عکاسی کمر به بالا هم از آن استفاده کرد. در این حالت بهتر است انگشتهای سوژه حالتی آرام و راحت داشته باشند تا نتایج خوشایندی حاصل شوند.
ژست دست زیر چانه در سالهای اخیر به دلیل عکس نمادین دست زیر چانهی استیو جابز که توسط آلبرت واتسون ثبت شده، شهرت زیادی پیدا کرد.
گرفتن یقهی کت
یک ژست محبوب دیگر، گرفتن بخشی از لباس است که معمولا در بسیاری از موارد یقهی کت است اما گرفتن روسری یا کلاه هم ایدهی خوبی است. عکاسهای مد از این ژست برای ثبت تصاویر کاتالوگ یا مجله استفاده میکنند زیرا به این صورت توجه بیننده به لباسها جلب شده و جزئیات لباس بهتر نمایش داده میشوند. این ژست برای مدل راحت است زیرا باعث میشود دستها بیاستفاده نمانند. همچنین این ژست برای خانمها و اقایان نتایج خوبی را به دنبال دارد.
قرار دادن دست در جیب
این ژست انواع مختلفی دارد و برای آقایان و کودکان معمولا نتیجهبخش است اما برای خانمها هم در صورتی که ظاهر روزمره یا کژوالی داشته باشند مناسب است. میتوان با قرار دادن دست در جیب جلو یا جیب پشتی، جیب شلوار یا جیب کت یا هر دو ژستهای متنوعی را خلق کرد. این ژست به دلیل انعطاف بالا یکی از گزینههای محبوب عکاسان پرتره است.
نگاه کردن از روی شانه
این ژست بر اساس نوع لباس، محیط و حالت چهرهی مدل برای ایجاد جلوهای جذاب و رازآلود مناسب است. میتوانید درحالیکه پشت سوژه به شما است از او بخواهید گردن خود را برگرداند و از روی شانه به سمت دوربین نگاه کند. این ژست برای انواع سوژهها مناسب است. برای مثال سوژه میتواند کودکی باشد که پشت میز شام نشسته و از روی صندلی به شما نگاه میکند یا مردی در پیادهرو که برگشته و به دوربین نگاه میکند. همچنین این سوژه برای ثبت سلف پرتره مناسب است.
چرخاندن سر
برخی ژستهای پرتره روی تمام سوژهها نتیجهبخش هستند. چرخاندن سر هم یکی از آنها است. این ژست برای القای حالت نرم و اضافه کردن حرکت به سر مناسب است. اغلب مدلهای حرفهای با زاویهی خوب خود آشنا هستند و بر اساس آن در مقابل دوربین ژست میگیرند. برای مدلهای غیرحرفهای میتوانید هر دو سمت چهره را امتحان کنید و بخشی را که بهتر به نظر میرسد انتخاب کنید.
اضافه کردن حرکت
یکی از بزرگترین مشکلات اجرای ژست اجتناب از خشک به نظر رسیدن است. این اتفاق وقتی رخ میدهد که مدل مضطرب است زیرا باید مدتی طولانی را ژست بگیرد. یکی از روشهای جالب برای جلوگیری از خشک به نظر رسیدن سوژهها اضافه کردن حرکت به مدل و ثبت تصویر او است. خلق حرکت برای ثبت تصاویر خانوادگی یا مجالس دوستانه، جشن عروسی و انواع عکاسی مد مناسب است.
ژستهای نشستن
ژستهای عکاسی پرتره در حالت نشسته میتوانند هر دو حالت روزمره و رسمی را القا کنند. مدلها میتوانند روی زمین یا روی صندلی بنشینند، پاها را به حالت ضربدری یا کشیده یا ترکیبی از هر دو قرار دهند. همچنین میتوانید از ژستهای نشسته در انواع شرایط استفاده کنید. اگر در سطح شهر عکاسی میکنید از مدل بخواهید روی یک لبه یا برآمدگی بنشیند. اگر هم در فضای داخلی و سربسته عکاسی میکنید میتوانید از سه پایه یا صندلی استفاده کنید و از مدل بخواهید کمی به سمت جلو خم شود.
کول کردن
اگر یکی از سوژهها قویتر از دیگری است بهطوریکه بتواند سوژهی دیگری را پشت خود کول کند میتوانید این ژست را امتحان کنید. این ژست برای عکاسی از زوجهای رمانتیک مناسب است اما میتوان برای عکاسی از دوستان یا خواهر و برادرها هم از آن استفاده کرد. ژست کول کردن باعث خندیدن مدل میشود که ظاهری خوشایند و راحت را به سوژه میبخشد. این ژست برای عکاسی از دوستان صمیمی مثل تصویر ذیل مناسب است.
انتخاب لباس و سبک پوشش
اغلب افراد انواع لباسهای متنوع را برای عکاسی میپوشند. با این حال بسته به موقعیتهای خاص مانند نوع شرایط و محیط میتوانید به سوژههای در انتخاب نوع لباس کمک کنید. برای مثال در عکاسی خیابانی یا عکاسی از مهمانان جشن تولد نمیتوانید در انتخاب نوع لباس دخالت کنید؛ اما در عکاسیهای پرترهی معمولی میتوانید ایدههایی را به مدل بدهید. این ایدهها میتوانند گزینههایی مثل رنگ و بافت لباسها را دربر بگیرند.
البته انتخاب لباس به سبک شخصی عکاس هم بستگی دارد اما صرفنظر از سبک شخصی عکاس قوانینی کلی برای انتخاب لباس در عکاسی پرتره وجود دارند:
- لباسهایی با رنگهای خنثی مثل سیاه، سفید، خاکستری یا قهوهای سیر همیشه گزینههای خوبی هستند.
- سعی کنید لباسهایی را بپوشید که شکلهای کلاسیک مثل دایره یا چهارخانه داشته باشند.
- هنگام عکاسی از خانوادهها بهتر است همه لباسهایی را در یک تن رنگی بپوشند (مثل رنگهای گرم، رنگهای سرد، خنثی و..).
- پوشیدن یا درآوردن کت روشی خوب برای افزایش انعطاف به عکاسی است
- اگر از بیش از یک نفر عکاسی میکنید مطمئن شوید رنگ لباسها یکسان نباشند
برانگیختن سوژهها
وقتی از سوژهای دارای ژست عکاسی میکنید، قدم بعد برانگیختن احساس سوژه با طرح سؤالها یا حرف زدن با اوست. برای مثال هنگام عکاسی از کودکان میتوانید حرفهای بامزهای را بزنید تا کودک بخندد. اگر از دانشآموز دبیرستانی یا سنین بالاتر عکاسی میکنید میتوانید از برنامههای او برای فارغالتحصیلی بپرسید و او را به هیجان بیاورید. اگر از زوجی که بهتازگی ازدواج کردهاند عکاسی میکنید میتوانید از آنها دربارهی داستان آشنایی یا پیشنهاد ازدواج بپرسید. هنگام عکاسی در عروسی میتوانید از زوجها بخواهید مقابل شما تمرین رقص کنند.
ویرایش نهایی و انتخاب تصاویر
پس از ثبت تصاویر باید بهترین تصاویر را انتخاب کرده و فرایند ویرایش نهایی را روی آنها انجام دهید. اگر در حالت RAW عکاسی کرده باشید نیاز به نرمافزاری مثل لایت روم یا ادوبی بریج دارید تا فایلهای RAW را تشخیص دهد.
انتخاب تصاویر
در فرایند انتخاب تصاویر در درجهی اول کل تصاویری را که فکر میکنید ارزش ویرایش ندارند حذف کنید. سپس کل تصاویری را که به ویرایش آنها علاقهمند هستید انتخاب کنید. انتخاب تصویر به اولویت شما وابسته هستند و روش بهتری وجود ندارد. اما هنگام انتخاب تصاویر به یاد داشته باشید نیازی نیست ده تصویر با حالت چهره، فاصلهی کانونی یا زاویهی دوربین یکسان را انتخاب کنید. با این حال مراقب تفاوت در حالت چهرهها و جزئیات باشید تا به اشتباه عکسی را حذف نکنید.
ویرایش تصویر پرتره
ویرایش یا عدم ویرایش تصاویر در عکاسی دیجیتال همیشه موضوع بحث داغی بوده است. گزینههای زیادی برای ویرایش تصاویر وجود دارند ولی متداولترین آنها استفاده از مجموعهی ادوبی کریتیو کلاد برای عکاسی است. این مجموعه نرمافزارهایی مثل لایتروم، فتوشاپ و مجموعهی کاملی از اپلیکیشنهای موبایل را دربر میگیرد.
بسیاری از عکاسها به صورت دستهای با استفاده از پیشفرضهای لایتروم یا اکشنهای فتوشاپ تصاویر خود را ویرایش میکنند. اگر در ویرایش تصاویر تازهکار هستید مجموعهی کاملی از پریستها و اکشنها وجود دارند. اما به یاد داشته باشید که اغلب اکشنها و پریستها به صورت تک کلیکی طراحی نشدهاند و برای رسیدن به نتایج نیاز به تغییراتی دارند. بهطور کلی برای رسیدن به بهترین نتایج باید درکی اولیه از نرمافزارهای فتوشاپ یا لایتروم داشته باشید. در ویرایش تصاویر پرتره سعی کنید تا حد ممکن به اصالت تصویر وفادار بمانید. عکسهای پرتره را میتوان با تغییرات کوچک در رنگ و نور و روتوش جزئیات بهبود داد.
بازاریابی و درآمدزایی
فرض کنید پس از عکاسی از خانواده و دوستان برخی افراد به شما پیشنهاد میدهند کسبوکار عکاسیتان را راه بیندازید. اگر میخواهید به یک عکاس پرترهی تمام وقت یا نیمهحرفهای تبدیل شوید به نکات زیر توجه کنید.
قوانین کسبوکار
قوانین مربوط به کسبوکارهای کوچک در مناطق و کشورهای مختلف متفاوت هستند. در برخی مناطق باید برای شغل عکاسی مجوز داشته باشید. حتی گاهی لازم است نام کسبوکار خود را ثبت کنید. در برخی نقاط دیگر باید درآمد دریافتی خود را اعلام کنید تا مالیات پرداخت کنید. بهترین کار این است که قوانین مربوط به محل زندگی خود را بررسی کنید. حتی اگر برای شروع و ثبت کسبوکار آمادگی لازم را ندارید بهتر است تحقیقات اولیه را انجام دهید.
- ساخت پورتفولیو: در درجهی اول باید پورتفولیویی از آثار خود را تهیه کنید تا چشمانداز شغلی شما را به مشتری نشان دهد. بسیاری از اوقات عکاسها پورتفولیوی خود را با پیشنهاد عکاسی از دوستان یا خانواده به صورت رایگان میسازند تا به این ترتیب رزومهی خود را بهبود دهند. گزینهی دیگر برای ساخت پورتفولیو مشارکت در کارگاههای عکاسی است که به شما مجوز استفاده از تصاویر را در طول یک رویداد میدهند.
- ساخت برند: پس از ساخت پورتفولیو برای ورود به بازار نیاز به یک برند دارید. این گام معمولا با نام تجاری، لوگو، واتر مارک و یک تصویر پروفایل و اغلب یک تم رنگی همراه است که به صورت آنلاین و چاپی از آن استفاده میکنید.
- حضور آنلاین: یکی از گامهای کلیدی برای توسعهی سطح عکاسی تجاری حضور آنلاین و ارتباط با مردم است. حضور آنلاین میتواند شامل ساخت وبسایت، یک وبلاگ عکاسی، صفحهی کسبوکار فیسبوک یا حساب اینستاگرامی باشد.
- توسعهی مخاطبها: بسیاری از عکاسها شغل خود را با عکاسی از خانواده و دوستان شروع میکنند و بهتدریج دایرهی مخاطبان خود را توسعه میدهند. اگر دوستان یا خانواده را تشویق به تگ کردن صفحات عکاسی خود در شبکههای اجتماعی کنید میتوانید دایرهی مخاطبان خود را بهخوبی توسعه دهید.
سخن پایانی
در این مقاله سعی کردیم اطلاعات جامعی را دربارهی عکاسی پرتره ارائه دهیم. گرچه بسط و تعمیم برخی مباحث مثل نورپردازی و ویرایش تصاویر بسیار مفصل هستند و نیاز به مقالهای مجزا دارند. اگر با حجم دادههای فوق گیج شدید نگران نباشید با کسب تجربه میتوانید تمام آنها را بهتدریج یاد بگیرید. سعی کنید دانستههای خود را در عمل به کار بگیرید. تنها افرادی در این راه موفق میشوند که بیرون رفته و تجربه کنند.