با فرایند کاربردی تهیه نسخه پشتیبان از عکس‌های دیجیتال آشنا شوید

صرف‌نظر از اینکه عکاس حرفه‌ای یا آماتور باشید، احتمالا از فرایند تهیه نسخه پشتیبان از عکس‌های خود راضی نیستید. امروزه اغلب مردم و عکاس‌های حرفه‌ای یا نیمه‌ حرفه‌ای، عکاسی دیجیتال را به‌عنوان فرایند اصلی ثبت تصویر خود انتخاب کرده‌اند. بسیاری از آن‌ها رخدادهایی را به یاد دارند که تعدادی از ارزشمندترین عکس‌های خود را از دست داده‌اند. به همین دلیل احتمالا اکثر کاربران از فرایندهای قبلی تهیه نسخه پشتیبان از عکس‌ها راضی نیستند.

عکاس‌ها قطعا ترجیح می‌دهند تا هرچه بیشتر، زمان خود را به عکاسی و ویرایش تصاویر ثبت‌شده اختصاص دهند. آن‌ها از فرایند هنری عکاسی لذت می‌برند و همان فعالیت را اولویت اصلی خود می‌دانند. ازطرفی هرچه سابقه‌ی عکاسی شما بیشتر شود، داده‌های دیجیتال بیشتری تولید می‌کنید و نیاز به فضای بیشتری برای ذخیره‌سازی دارید. همین پیشرفت باعث می‌شود تا نگرانی شما نیز درباره‌ی از دست رفتن اطلاعات روزبه‌روز بیشتر شود. درنهایت اگرچه فرایند تهیه‌ی پشتیبان (بکاپ) از عکس‌ها و فایل‌های دیجیتال حوصله ‌سربر است و خلاقیتی مانند عکاسی ندارد، اما باید آن را به‌عنوان وظیفه‌ای مهم در فعالیت‌های خود لحا‌ظ کنید. روش‌ها و استراتژی‌های متنوعی برای تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان از فایل‌ها وجود دارد. برخی از کارشناسان عکاسی نیز روش‌های اختصاصی خود را به اشتراک می‌گذارند که احتمالا برای سایر کاربران هم مفید باشد. در ادامه، روش تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان را از زبان یکی از نویسنده‌های سرویس PetaPixel شرح می‌دهیم.

قانون تهیه پشتیبان ۱-۲-۳

قانون ۱-۲-۳ یکی از مرسوم‌ترین روش‌ها در تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان از عکس‌ها محسوب می‌شود که در اکثر وب‌سایت‌های مخصوص عکاسی به آن اشاره شده است. این قانون به شما امکان می‌دهد تا دیدگاهی کلی از تعداد نسخه‌های پشتیبان و محل ذخیره‌سازی فایل‌های کپی داشته باشید و به‌راحتی هم آن را به خاطر بسپارید. پیش از بررسی این قانون، به یاد داشته باشید که هیچ روشی را نمی‌توان استراتژی عالی در تهیه نسخه پشتیبان دانست. درواقع، درنظرگرفتن تمامی احتمال‌های خطر و رخدادهایی که شاید منجر به از بین رفتن داده‌ها بشوند، غیرممکن به‌نظر می‌رسد. درنهایت چنین قانون‌هایی تنها به شما امکان می‌دهند تا با خیالی آسوده‌تر، محتوای ارزشمند دیجیتالی خود را نگه‌داری کنید.

۳ نسخه از داده

کارشناسان پیشنهاد می‌دهند که درکنار نسخه‌ی کنونی از داده‌هایی که مشغول ویرایش و بررسی هستید، سه نسخه‌ی پشتیبان از آن‌ها نگه‌داری کنید. سه نسخه، المان اول قانون ۱-۲-۳ است. فراموش نکنید که این تعداد، حداقل عددی است که برای نسخه‌های پشتیبان ذکر می‌شود. درنتیجه اگر توانایی نگه‌داری نسخه‌های بیشتری از داده را دارید، به سه نسخه محدود نباشید. البته فراموش نکنید که نباید سیستم پشتیبان و درایوهای ذخیره‌سازی را با کپی کردن بیش از حد، پیچیده کنید.

۲ محل متفاوت (یا هارد درایو)

استفاده از دو محل ذخیره‌سازی، به این معنا خواهد بود که از چالش از دست رفتن یکی از سخت‌افزارها جلوگیری می‌کنید. اگر تمامی عکس‌ها و نسخه‌های پشتیبان در یک درایو ذخیره‌سازی کپی شده باشند، از بین رفتن آن درایو به‌معنای از بین رفتن تمامی داده‌ها خواهد بود. درنتیجه باید نسخه‌های پشتیبان را در درایوهای مجزا ذخیره کنید. با چنین رویکردی درصورت از بین رفتن یکی از درایوها (بر اثر هر نوع حادثه)، خیال شما از سالم بودن نسخه‌های دیگر راحت خواهد بود. فراموش نکنید که در صورت از بین رفتن یکی از درایوها، باید سریعا جایگزینی برای آن تهیه کنید تا قانون ۲ رعایت شود.

حدقل ۱ نسخه در محل فیزیکی متفاوت

در مراحل بالا متوجه شدیم که باید سه نسخه از داده را در حداقل دو درایو مجزا ذخیره‌سازی کنیم. اکنون اگر این درایوها همگی در یک محل فیزیکی (مثلا دفتر کار) باشند، فرایند تهیه نسخه پشتیبان، ناقص خواهد بود. تصور کنید حادثه‌ای همچون سرقت یا آتش‌سوزی در دفتر کار اتفاق بیفتد. در این‌صورت تمامی نسخه‌های پشتیبان از بین خواهند رفت. شاید اجرای بخش آخر قانون ۱-۲-۳ کمی دشوار باشد، اما به‌هرحال می‌توان با راهکارهایی جایگزین، آن را اجرا کرد.

اصطلاحات فنی

پیاده‌سازی فرایند تهیه نسخه پشتیبان از عکس‌ها، نیاز به آشنایی کلی با تعدادی از اصطلاحات دنیای فناوری دارد درواقع شاید یک عکاس هنرمند، لزوما با اصطلاح‌های دنیای کامپیوتر آشنا نباشد، اما به‌هرحال برای حفظ داده‌های ارزشمند خود، نیاز به درک مفاهیم اولیه خواهد داشت. در ادامه برخی از اصطلاح‌هایی که برای آشنایی کلی با فرایندهای تهیه نسخه پشتیبان نیاز هستند را شرح می‌دهیم.

هارد درایو داخلی (Internal HDD)

درایو ذخیره‌سازی، همان بخشی از کامپیوتر شخصی رومیزی یا لپ‌تاپ شما است که با مقادیر ظرفیت ذخیره‌سازی در مشخصات فنی ذکر می‌شود. این درایو مسئولیت ذخیره‌سازی دائمی فایل‌ها را برعهده دارد که ازطریق سیستم‌عامل (ویندوز، مک، لینوکس و غیره) به آن دسترسی پیدا می‌کنید. هارد درایوهای ذخیره‌سازی، با اصطلاح HDD شناخته می‌شوند و عموما قیمت پایین‌تر و سرعت پایین‌تر نسبت به گزینه‌های جدیدی همچون SSD دارند.

هارد درایو خارجی (External HDD)

کاربرانی که نیاز به فضای ذخیره‌سازی مجزا دارند یا به‌دنبال حفظ نسخه‌ی کپی فایل‌ها در محلی دیگر هستند، از درایوهای خارجی استفاده می‌کنند. این درایوها با اتصال USB به کامپیوتر اصلی متصل می‌شوند و در ابعاد و ظرفیت‌های گوناگون دردسترس قرار دارند. قطعا برای تهیه نسخه پشتیبان از عکس‌های خود حداقل به یکی از این درایوها نیاز خواهید داشت.

HDD در مقابل SSD

درایوهای ذخیره‌ساز حالت جامد موسوم به SSD از مدت‌ها پیش به گزینه‌های محبوب ذخیره‌سازی و دسترسی به داده‌های دیجیتال تبدیل شده‌اند. این درایوها اغلب قیمتی بالاتر از HDD دارند و سرعت بسیار بیشتری هم در خواندن و نوشتن داده به کاربر ارائه می‌کنند. فناوری به‌کار رفته در HDD عمر بیشتری دارد و به‌خاطر استفاده از قطعات مکانیکی برای خواندن و نوشتن داده، مشکلاتی را هم ازلحاظ عملکرد ایجاد می‌کند. البته برای ذخیره‌سازی نسخه‌ی پشتیبان در مقیاس بزرگ، هنوز هم درایوهای HDD انتخاب‌های مناسبی هستند. درمقابل، درایوهای SSD عموما در ظرفیت‌های کمتر به‌عنوان درایو اصلی کامپیوتر شخصی استفاده می‌شوند و بیشتر کابرد اجرایی دارند.

درایو ذخیره‌سازی متصل به شبکه (NAS)

اصطلاح NAS، مخفف Networked Attached Storage، همان‌طور که از نامش بر می‌آید به مفهومی مرتبط با شبکه اختصاص دارد. این درایوها به‌جای محدود کردن دسترسی به یک فرد یا سیستم، در دستری تمامی کاربران یک شبکه (بسته به سطح دسترسی) قرار دارند. درنتیجه می‌توان از چنین درایوهایی به‌عنوان درایو ذخیره‌سازی سازمانی استفاده کرد. البته مدیریت درایوهای NAS توسط مدیران IT سازمان اهمیت بالایی دارد و سطح دسترسی باید با دقت بالایی تعیین شود.

مجموعه دیسک یا درایو (RAID)

اصطلاح RAID یا Redundant Array of Inexpensive Disks کمی فنی‌تر از عبارت‌های گذشته به‌نظر می‌رسد. زمانی‌که یک درایو NAS با قابلیت نگه‌داری از چند درایو را خریداری می‌کنید، امکان پیکربندی درایو را به‌صورت حرفه‌ای خواهید داشت تا حتی درصورت از دست رفتن یکی از درایوها، اختلالی در عملکرد سایر بخش‌ها ایجاد نشود. دو نوع پیکربندی مرسوم به‌ نام‌‌های RAID5 و RAID6 در این سیستم وجود دارند. پیکربندی RAID5 در برابر از دست رفتن یک درایو مقاومت دارد و RAID6 تا از دست رفتن دو درایو، مقاومت نشان می‌دهد. نوع اول فضای بیشتری را برای ذخیره‌سازی دراختیار می‌گذارد.

ذخیره‌سازی ابری (Cloud Storage)

ذخیره‌سازی ابری یا درایوهای تحت کلاد به شما امکان می‌دهند تا فایل‌های خود را در محلی در اینترنت نگه‌داری کنید. رویکردی که درصورت دسترسی به اتصال مناسب اینترنتی، برای ذخیره‌ی داده در محلی دور از خانه یا محل کار، بسیار مفید به‌نظر می‌رسد. اگر حجم داده‌های شما زیاد نیست می‌توانید از گزینه‌های رایگان ذخیره‌سازی ابری مانند گوگل درایو، دراپ‌باکس،‌ وان‌درایو و آی‌کلاد استفاده کنید. گزینه‌های دیگر پولی هم ذخیره‌سازی بیشتر با امکانات بهتر را فراهم می‌کنند. سرویس‌های پولی عموما با تهیه‌ی اشتراک ماهانه همراه هستند و برخی از آن‌ها، نرم‌افزارهای اختصاصی تهیه‌ی خودکار نسخه‌ی پشتیبان را هم ارائه می‌کنند.

فرایند تهیه نسخه پشتیبان از عکس‌های دیجیتال

نویسنده‌ی PetaPixel فرایند شخصی‌اش برای تهیه‌ی نسخه‌ی پشتیبان را شرح می‌دهد. او از قانون ۱-۲-۳ پیروی می‌کند، اما برای اطمینان خاطر بیشتر، چهار نسخه‌ی پشتیبان از فایل‌ها دارد. مرحله‌ی اولیه‌ی تهیه نسخه پشتیبان، کپی کردن فایل‌ها از دوربین به یک درایو اصلی است که کار ویرایش هم روی همان انجام می‌شود. این درایو می‌تواند داخلی یا خارجی باشد، اما به‌خاطر نیاز به ویرایش عکس‌ها روی آن، بهتر است از نسخه‌های SSD استفاده کنید.

برای اطمینان خاطر از ذخیره ویرایش‌ عکس‌ها، می‌توان درایو اصلی را در یک درایو خارجی دیگر کپی کرد. این فرایند به‌صورت روزانه انجام می‌شود تا نسخه ویرایش‌شده از عکس‌ها هم در درایو پشتیبان وجود داشته باشد. نرم‌افزارهای گوناگونی برای سیستم‌های عامل مک و ویندوز و لینوکس دردسترس قرار دارند که فرایند کپی (Clone) درایو را به‌صورت خودکار انجام می‌دهند. برای ذخیره‌سازی سوم، می‌توان از یک درایو NAS استفاده کرد و با پیکربندی RAID5، فضای مناسب نسخه پشتیبان را در آن به دست آورد. پس از کپی کردن این سه نسخه، دیگر خیال شما از فایل‌های موجود در حافظه‌ی دوربین راحت خواهد بود و می‌توانید آن‌ها را پاک کنید. جهت اطمینان نهایی از فرایند تهیه نسخه پشتیبان می‌توانید با تهیه اشتراک پولی یک درایو ابری، فضای مناسب را برای ذخیره‌سازی داده در اینترنت تهیه کنید. فراموش نکنید که این کار به اتصال مناسب اینترنتی با ظرفیت پهنای باند بالا نیاز دارد.

راهکارهای جایگزین ۱-۲-۳

قطعا تمامی عکاس‌ها و هنرمندان توانایی تهیه‌ی تجهیزات حرفه‌ای برای بکاپ گرفتن از فایل‌های ارزشمند را ندارند. به‌هرحال خرید چند درایو ذخیره‌سازی خارجی، درایو NAS و اشتراک ماهانه‌ی ابری، شاید برای همه مقدور نباشد. راهکارهای جایگزینی هم برای پشتیبان‌گیری از عکس‌های دیجیتال پیشنهاد می‌شوند که با هزینه‌ی پایین‌تر، قانون ۱-۲-۳ را رعایت می‌کنند.

راهکار جایگزین ابتدایی که به‌جای هزینه‌های بالا پیشنهاد می‌شود، نیاز به دو درایو اکسترنال دارد. شما یکی از نسخه‌های پشتیبان را در درایوی ذخیره می‌کنید که در محل فیزیکی متفاوتی با درایوهای دیگر قرار دارد. این درایو دوم را می‌توان در دفتر یا محل کار دوستان و آشنایان نگه‌داری کرده و در دوره‌های زمانی منظم، فایل‌های جدید را به آن منتقل کرد. هزینه‌ی این روش نسبت به تهیه‌ی درایوهای NAD و اشتراک ابری پایین‌تر به‌نظر می‌رسد، اما نیاز به برنامه‌ریزی دقیق و فعالیت دستی کاربر دارد چون عملیات تهیه نسخه پشتیبان به‌صورت خودکار انجام نمی‌شود.

اگر حجم مجموعه‌ی عکس‌های شما زیاد نیست، به‌عنوان راهکار جایگزین می‌توانید درکنار یک درایو خارجی، از یک حساب کاربری ذخیره‌سازی ابری هم استفاده کنید. استفاده از حسابی که عملیات تهیه نسخه پشتیبان را به‌صورت خودکار انجام دهد، پیشنهاد بهتری است. به‌علاوه، سرویس‌های داخلی و خارجی متعددی هم وجود دارند که با هزینه‌های پایین‌تر نسبت به شرکت‌های بزرگ، خدمات ابری مناسبی ارائه می‌کنند. مجددا تأکید می‌شود که اهمیت اتصال اینترنتی پرسرعت را در این فرایند فراموش نکنید.

درنهایت چند نکته برای افزایش بهره‌وری فرایند بکاپ گرفتن از عکس‌های دیجیتال پیشنهاد می‌شود. نظم‌دهی به فایل‌ها ازلحاظ نام‌گذاری پوشه‌ها و زمان‌بندی تهیه نسخه پشتیبان، شاید بیش از خود فرایند اهمیت داشته باشد. قطعا شما دوست ندارید پس از یک سال عکاسی، با مجموعه‌ای به هم ریخته از فایل‌های دیجیتال روبه‌رو باشید که پیدا کردن داده‌ی مدنظر در میان آن‌ها، با سردرگمی همراه شود. نکته‌ی مهم دیگر این است که فرایند تهیه نسخه پشتیبان را تا حد امکان ساده کنید تا همیشه به آن متعهد بمانید.

عکاس‌ها عموما درکنار فرایند عکاسی، ویرایش فایل‌های دیجیتال را هم خودشان انجام می‌دهند. درنتیجه فایل‌های ارزشمند با فرمت دیگر هم در میان داده‌های شخصی آن‌ها دیده می‌شود. فراموش نکنید که این فایل‌ها را هم باید در برنامه‌ی بکاپ‌گیری لحاظ کنید. از نکات مهم دیگر تهیه کردن کارت حافظه به تعداد مناسب برای عکاسی است. به‌هرحال شما تا پیش از اتمام فرایند تهیه نسخه پشتیبان، عکس‌ها را در کارت حافظه نگه‌داری می‌کنید و درصورتی‌که نیاز به عکاسی جدید داشته باشید، باید کارت حافظه‌ی مجزا استفاده کنید. درنهایت فراموش نکنید که راه‌های بسیار متعددی برای تهیه نسخه پشتیبان از فایل‌های دیجیتال وجود دارد. شما تنها باید بهترین روش را نسبت به فرایند فعالیت خود انتخاب کنید که با آسودگی سرعت مناسب انجام شود.