اجاره گذرنامه برای رجیستر تلفن همراه به ۵ میلیون تومان رسید
اوایل ماه جاری، گمرک کشور، شرایط جدیدی برای اظهار مسافری تلفن همراه اعلام کرد. براساس صورت‌جلسه شماره ۴۸ کمیته راهبری طرح رجیستری سازمان تنظیم مقررات و ارتباطات رادیویی مورخ ۱۹ مردادماه، رجیستر تلفن همراه منوط به ثبت شماره سیم‌کارتی شد که دست‌کم ۲۰ روز پیش از زمان فعال‌سازی گوشی، فعال شده باشد. این فعال‌سازی اعم از صدور اولیه، IMSWAPS، انتقال مالکیت و... اعلام شد.
قبل از شیوع کرونا با سفر از مرزهای زمینی، تعداد زیادی از افراد، امتیاز پاسپورت مسافران را خریداری می‌کردند و گوشی‌هایی درانبارمانده و گاه، غیرقانونی را با اطلاعات هویتی مسافران و به کمک افرادی که پاسپورت داشتند، رجیستر می‌کردند. به گزارش ایرنا، درحال‌حاضر با کاهش مسافرت‌ها به دلیل شیوع کرونا و بسته شدن مرزها، حق معافیت پاسپورت‌ها برای رجیستری بیش از هر زمان دیگری افزایش یافته تا آنجا که عده‌ای حاضر هستند برای گرفتن حق امتیاز پاسپورت مسافران، تا سقف پنج میلیون تومان نیز پرداخت کنند. در همین راستا در ماه‌های اخیر، خرید امتیاز گذرنامه (پاسپورت) برای رجیستر تلفن‌همراه رونق زیادی پیدا کرده و به یک تجارت غیرقانونی توسط قاچاقچیان تبدیل شده است. درحال‌حاضر با نزدیک شدن به اول مهرماه و با آغاز ممنوعیت ثبت تلفن‌همراه به‌صورت غیرحضوری، بازار این سوءاستفاده متزلزل شده است.
بر اساس برآوردها، در دو سال اخیر صدها هزار دستگاه تلفن همراه قاچاق که عمدتا موبایل‌هایی با ارزش بیشتر از ۳۰۰ یورو بوده‌اند، با سوءاستفاده از رویه‌ی مسافری وارد کشور شده‌اند. به گزارش سامانه‌ی همتا، تنها سال پیش، بیش از ۱۱۵هزار گوشی موبایل به‌صورت قاچاق وارد کشور شد و خروج صدها میلیون دلار ارز بر بدنه اقتصادی کشور ضربه شدیدی وارد کرد. به‌دنبال این موضوع بسیاری از خریداران این دستگاه‌ها نیز با مشکلات متعددی از جمله عدم پشتیبانی مواجه شدند.
سامانه‌ی آنلاین رجیستری گوشی‌های مسافری، اواخر سال ۹۶، به‌منظور جلوگیری از واردات غیرقانونی گوشی تلفن همراه راه‌اندازی شد. بااین‌حال، این طرح آنچنان که لازم است، نتوانست از قاچاق گوشی جلوگیری کند و قاچاقچیان با بهره‌گیری از خلأهای قانونی توانستند به‌صورت غیرقانونی گوشی وارد کشور کنند.
پاسپور‌ت‌های مسافران از زمان آغاز طرح رجیستری و درنظرگرفتن شرایط ویژه برای رجیستر تلفن‌های همراه مسافری، اهمیت ویژه‌ای برای واردکنندگان غیرقانونی پیدا کردند. تا شهریور سال گذشته، پاسپورت های مسافران برای ثبت گوشی تلفن همراه‌با قیمت ۳۰۰ تا ۴۰۰ هزار تومان خریداری می‌شد اما اکنون و با بالارفتن قیمت گوشی‌های تلفن همراه، برخی از فروشندگان برای رجیستر تلفن همراه حاضرند ۵ میلیون تومان برای هر پاسپورت پرداخت کنند. سوالی که در این مورد مطرح می‌شود، این است که چرا مشکلات موجود در رویه‌ی مسافری گوشی در سامانه‌ی همتا حل نمی‌شود تا واردات از این طریق دیگر مصداق قاچاق نباشد. یوسفیان، رئیس انجمن واردکنندگان موبایل در این باره گفته بود که از روش کد اتباع برای ورود گوشی‌های قاچاق به کشور استفاده می‌شود و این موضوع مشکل گمرک است؛ درواقع ثبت گمرکی کالای تلفن همراه شامل دوره‌ای سه‌ماهه با عنوان «دوره خاکستری» است که مسافر طی آن می‌تواند به‌جای رجیستر گوشی خود در بدو ورود به کشور، این کار را به چند هفته بعد موکول کرده و غیرحضوری انجام دهد. قاچاقچی با سوءاستفاده از این روال، اطلاعات مسافرین را می‌خرد و خرید و فروش سیم‌کارت با نام اطلاعات پاسپورتی را انجام داده و در سامانه‌ی گمرک ثبت می‌کند. اجباری‌شدن ثبت حضوری تلفن همراه مسافری در همین راستا از ابتدای مهرماه آغاز می‌شود. بنابر تصمیم گمرک، مسافران تاکنون می‌توانستند حداکثر تا ۷ روز پس از ورود به کشور، با مراجعه به سامانه اظهارنامه‌ی گمرگی تلفن همراه و بدون مراجعه‌ی حضوری، گوشی خود را ثبت کنند؛ بااین‌حال از این پس گمرک ایران ثبت غیرحضوری تلفن همراه مسافری را ممنوع اعلام کرده است.
تفاوت قیمت تلفن‌همراه رجیستر شده و نشده آیفون «۱۱ پرو مکس» درحال‌حاضر در بازار تقریبا هشت میلیون تومان است و فردی که با اطلاعات هویتی مسافران اقدام به رجیستر کردن گوشی می‌کند حتی با پرداخت ۵ میلیون تومان هم مبلغ قابل توجهی به دست می‌آورد. در این میان عده‌ای نیز با قیمت پایین‌تر اقدام به خرید حق امتیاز پاسپورت می‌کنند و سود حاصل از این اقدام بسیار بیشتر از تفاوت رجیستری با پاسپورت مسافری است.
رجیستری غیرقانونی گوشی موبایل به تجارتی پرسود تبدیل شده و افراد سودجو در شبکه‌های اجتماعی، با پیام‌هایی وسوسه‌انگیز به‌دنبال خرید امتیاز پاسپورت هستند. کانال‌های مجازی خرید و فروش حق امتیاز پاسپورت جهت ترغیب بیشتر افراد اعلام می‌کنند که اگر کسی را برای فروش امتیاز پاسپورت خود به آن‌ها معرفی کنند، به افراد معرف نیز ۲۰۰ هزار تومان پرداخت می‌شود. بااین‌حال، با آغاز مهرماه و ممنوعیت ثبت غیرحضوری تلفن همراه مسافری، راه این دسته افراد برای سوءاستفاده از رویه‌ی اخیر بسته می‌شود.
درحال‌حاضر شکایات زیادی از مسافرانی وجود دارد که بدون اطلاع و تنها با سوءاستفاده از اطلاعات هویتی آن‌ها، تلفن‌همراه به نام‌شان رجیستر شده و از چگونگی انجام این روند بی‌اطلاع هستند. از دلایل سوءاستفاده از گذرنامه برای واردات تلفن همراه، وجود خلاء قانونی بوده است. طبق قانون، مسافران می‌توانستند تا سقف مشخصی اقدام به واردکردن کالای همراه خود کنند؛ همین موضوع باعث سوءاستفاده‌ی قاچاقچیان شد.
