امکان تعویض باتری یا پشتیبانی طولانی نرم‌افزاری؛ اولویت کاربران گوشی‌های هوشمند کدام است؟

تعهد پنج‌ساله‌ی به‌روزرسانی بدون امکان تعویض آسان باتری تقریباً معنای خاصی برای کاربران ندارد. درواقع، باتری‌های غیرقابل تعویض توسط کاربر یکی از دلایل عمده کاربران برای کنار گذاشتن گوشی‌های قدیمی‌شان به‌شمار می‌رود، درصورتی که شاید اگر کاربر می‌توانست به‌تنهایی با باز کردن قاب پشتی باتری را تعویض کند، نیازی به تعویض گوشی پیدا نمی‌کرد.

امروزه اغلب برندهای بزرگ حوزه گوشی هوشمند، تعهد بلندمدت انتشار به‌روزرسانی برای محصولات خود را به‌عنوان مزیت رقابتی معرفی می‌کنند و با افزایش مدت انتشار به‌روزرسانی‌ها و به‌نوعی خدمات پس‌ از فروش نرم‌افزاری قصد دارند مشتریان بیشتری جلب کنند، هرچند که این امکان در بیشتر موارد محدود به دستگاه‌های پرچم‌دار می‌شود.

سامسونگ در بین گوشی‌های مبتنی‌بر سیستم عامل اندروید بدون شک سرآمد سایر برندها است که تا ۴ سال به‌روزرسانی سیستم‌عامل و تا ۵ سال به‌روزرسانی و وصله‌های امنیتی را برای گوشی‌های هوشمندش ارائه می‌کند. البته، دیگر برندها عملکرد آنچنان بدی در این زمینه ندارند و با ارائه‌ی ۳ سال به‌روزرسانی سیستم‌عامل و ۴ سال ارائه‌ی وصله‌های امنیتی با سامسونگ اختلاف زیادی نخواهند داشت.

با‌این‌حال، اگر انتشار به‌روزرسانی‌های iOS را برای گوشی آیفون درنظر بگیریم، هیچ گوشی اندرویدی حریف آن نمی‌شود. اغلب مدل‌های آیفون بین ۵ تا ۶ سال شامل به‌روزرسانی‌های سیستم‌عامل و امنیتی می‌شوند. البته، اولین مدل آیفون و آیفون 3G تنها گوشی‌های iOS بودند که فقط دو به‌روزرسانی کلی دریافت کردند و ازسویی دیگر، آیفون 6s اولین گوشی بود که تا ۷ نسخه از به‌روزرسانی‌های iOS بهره‌مند شد.

درحال‌حاضر، سیاست‌های کنونی شرکت‌ها با سال‌های ابتدایی ظهور گوشی‌های هوشمند مدرن که حتی ارائه‌ی یک به‌روزرسانی سیستم‌عامل تضمین نشده بود، فاصله زیادی دارند.

درواقع، این تعهدات نشان‌دهنده تغییرات اخیر در رفتار مردم به‌سمت نگه‌داشتن گوشی‌های هوشمند برای مدت طولانی‌تر نسبت به چرخه استاندارد مرسوم تغییر گوشی در دو سال است. اما، افزایش دوره‌ی انتشار به‌روزرسانی وقتی که به دغدغه‌ها درباره‌ی سخت‌افزار درونی اولویت داده نمی‌شود، ارزش خاصی را برجسته نمی‌کند.

منظور از این دغدغه عملکرد پردازشی دستگاه به‌طور مستقیم نیست، چراکه امروزه حتی گوشی‌های اقتصادی به‌اندازه‌ای توان دارند که بتوانند تا چندین سال نیاز کاربر را برآورده کنند. در اینجا قصد داریم درباره‌ی حذف باتری‌های قابل تعویض توسط کاربر صحبت کنیم که جای خود را به باتری‌های ثابت یا به‌اصطلاح غیرقابل تعویض دادند.

منظور از باتری‌های تعویض‌پذیر و تعویض‌ناپذیر این است که همان‌طور که امروز می‌بینیم دیگر کاربر نمیتواند با تهیه‌ی باتری از بازار به‌تنهایی آن را تعویض کند و باید حتماً آن را برای تعویض به دست متخصص بسپارد و مشکلی که به آن می‌پردازیم دقیقاً همین برون‌سپاری تعویض باتری است.

پیش‌ از ادامه‌ی بحث اجازه دهید یادآور شویم که درادامه‌ی مقاله دیگر از عبارت‌های باتری قابل تعویض و غیرقابل تعویض استفاده نمی‌کنیم، زیرا به‌طور کلی همه‌ی باتری‌ها قابل تعویض هستند و به‌جای آن‌ها به‌ترتیب عبارت‌های «باتری جداشونده» و «باتری ثابت» را به‌کار خواهیم برد.

باتری قبل‌از نرم‌افزار منسوخ می‌شود

شرکت اپل یکی از اولین برندهایی بود که طراحی باتری ثابت را در اولین مدل آیفون در سال ۲۰۰۷ میلادی (۱۳۸۶ خورشیدی) به‌کار گرفت. این نوع طراحی کاربر را مجبور می‌کرد برای تعویض باتری یا به متخصص رسمی اپل مراجعه کند یا با رویکرد «خودت انجام بده» با پذیرش خطرات احتمالی خودشان اقدام به تعویض باتری کنند.

خیلی سریع به سال ۲۰۲۲ میلادی (۱۴۰۱ خ.) برمی‌گردیم و امروز بخش اعظمی از گوشی‌های هوشمند مبتنی‌بر اندروید و درمجموع اکثر قریب به‌اتفاق گوشی‌ها، باتری ثابت دارند. البته، در این بین استثناء وجود دارد مانند گوشی دوستدار محیط‌زیست FairPhone 4 یا گوشی سامسونگ گلکسی سری Xcover و نوکیا C21؛ اما این دستگاه‌ها تعداد خیلی محدودی هستند. درهرصورت اما، گوشی‌های پرچم‌دار تمام عیار که باتری جداشونده داشته باشند، امروزه دیگر کاملاً فراموش شدند.

تفاوت‌های اساسی در گوشی‌های پرچم‌دار از اواخر دهه ۲۰۰۰ میلادی (میانه‌ی دهه‌ ۱۳۸۰ خورشیدی) تا میانه‌ی دهه ۲۰۱۰ میلادی (اوایل دهه ۱۳۹۰ خ.) کاملاً مشهود است. زمانی‌که گوشی‌های هوشمند پرچم‌داری مثل سامسونگ گلکسی S5، سامسونگ گلکسی نوت ۳، ال‌جی G4، ال‌جی V20 و موتورولا Atrix دارای باتری‌های جداشونده بودند و تمام کاری که لازم بود انجام شود، بازکردن قاب پشتی گوشی بدون تجهیزات خاص و سپس جداکردن باتری قدیمی بود تا باتری جدید را جایگزین آن کنید.

یکی از مزیت‌های کاربردی آن رویکرد برای موقعیتی بود که کاربر می‌توانست وقتی به شارژر یا پاوربانک دسترسی نداشت، باتری بدون شارژ را با باتری دارای شارژ کامل در یک چشم‌برهم زدن تعویض کند. چه برسد به زمانی که ۲ یا ۳ سال از عمر باتری می‌گذرد و نیاز به تعویض دارد.

اهمیت باتری جداشونده را نمی‌توان هرگز نادیده گرفت، زیرا یکی از اصلی‌ترین مشکلات سخت‌افزاری که مانع استفاده بلندمدت از گوشی‌های هوشمند می‌شود خرابی باتری است که می‌تواند موجب کاهش عملکرد کلی گوشی نیز شود.

گوشی‌های هوشمند مدرن با قابلیت شارژ سریع معمولاً به گونه‌ای طراحی می‌شوند که بعد از چرخه ۸۰۰ بار شارژ، فقط ۸۰ درصد از سلامت باتری را حفظ کنند، این تعداد چرخه تقریباً کمی بیشتر از ۲ سال استفاده خواهد بود. این فرایند در عمل مانند این است که باتری ۵٬۰۰۰ میلی‌آمپر ساعتی به مرور زمان به باتری ۴٬۰۰۰ میلی‌آمپر ساعتی تبدیل می‌شود یا باتری ۴٬۰۰۰ میلی‌آمپر ساعتی آهسته به باتری ۳٬۲۰۰ میلی‌آمپر ساعتی تبدیل شود.

البته، در این بین استثنا نیز وجود دارد، برای مثال، شرکت اوپو و وان‌پلاس می‌گویند فرایند شارژ ۱۵۰ واتی جدیدشان طوری طراحی شده است که امکانی برای باتری‌ها فراهم می‌کند تا ۸۰ درصد سلامت خود را بعد از دوره‌ی شارژ ۱٬۶۰۰ مرتبه‌ای که تقریباً بیشتر از ۴ سال خواهد شد، حفظ کنند.

درواقع، این رویکرد راه‌حلی عالی برای رسیدگی به مشکل اصلی خرابی باتری به‌شمار می‌رود. اما این دو شرکت واقعاً در این زمینه استثنا هستند و بیشتر تولیدکنندگان گوشی‌های هوشمند هنوز به چرخه‌ی ۸۰۰ مرتبه‌ای و حفظ ۸۰ درصد از سلامت باتری گوشی‌های پرچم‌دار خود با قابلیت شارژ سریع افتخار می‌کنند.

این اعداد و ارقام نگران‌کننده هستند، زیرا عموم افراد گوشی‌های خود را برای مدتی بیشتر از دو سال استفاده می‌کنند و این روند در سال‌های پایانی دهه ۲۰۱۰ میلادی رشد بیشتری داشته است. درواقع، براساس نتایج به‌دست آمده از یک نظرسنجی در سال ۲۰۲۱ میلادی میانگین عمر گوشی که به‌عنوان بخشی از برنامه طرح تعویض دستگاه دوم (Trade-In Program) تحویل مشتری شده بود به ۲-۳ سال می‌رسید.

به‌بیانی دیگر، حتی اگر گوشی پرچم‌دار شما برای ۴ سال شامل دریافت به‌روزرسانی‌های سیستم‌عامل و وصله‌های امنیتی شود، عمر کوتاه باتری قدیمی‌ شدن گوشی را به شما یادآوری خواهد کرد. برای مثال، کاربری که گوشی هواوی Mate 20 Pro دارد می‌گوید، خرابی باتری بعد از گذشت سه سال استفاده کاملاً مشخص است. این کاربر ادعا می‌کند که در اوایل باتری گوشی تا دو روز پاسخگوی نیازهای او بوده؛ اما درحال حاضر، این میزان نصف شده است.

مراجعه به تعمیرکار متخصص برای تعویض باتری شاید برای بسیاری از افرادی که گوشی دارای باتری ثابت دارند، دغدغه‌ای نباشد؛ اما در هر صورت مانعی در مسیر عمر مفید گوشی خواهد بود. همچنین، با اینکه شاید تعویض باتری معمولاً سریع و آسان انجام شود؛ اما اگر به متخصص مورد تأیید شرکت دسترسی نداشته باشید این فرایند زمان‌بر و پیچیده خواهد شد. به‌خصوص در مناطق دورافتاده و کم‌درآمد که بیشتر مردم گوشی خود را برای مدت طولانی‌تری نگه می‌دارند و تغییر گوشی جز اولویت‌های آن‌ها نیست.

قسمت جالب ماجرا آن است که شرکت‌ها با دستاویز قراردادن کاهش اثرات محیط‌زیستی، شارژرهای همراه گوشی را حذف کردند و مواد بسته‌بندی سازگار با محیط زیست استفاده می‌کنند؛ اما هنوز نتوانستند به یکی از بزرگ‌ترین مشکلاتی را که باعث می‌شود گوشی‌های مدرن درعرض ۲ یا ۳ سال تبدیل به زباله شوند حل‌وفصل کنند.

جادوی باتری جداشونده

با‌ همه‌ی این‌ها، چندین دلیل وجود دارد که چرا تولیدکنندگان گوشی هوشمند سال‌ها قبل به استفاده از باتری ثابت روی آوردند. مهم‌ترین دلیل شاید این باشد که گوشی‌های دارای باتری ثابت به سازنده این امکان را می‌دهد تا کل بدنه‌ی گوشی را با چسب محکم کند که متعاقباً مقاومت دربرابر نفوذ ذرات به گوشی را به‌طرز چشمگیری کاهش می‌دهد.

هرچند هم‌اکنون شاهد گوشی‌های هوشمندی مانند گلکسی Xcover 6 Pro هستیم که با وجود باتری جداشونده، همچنان گواهی‌های مقاومت دربرابر نفوذ آب و گردوغبار (IP68) را دریافت کردند؛ بنابراین، دستیابی به آن غیرممکن نیست.

استفاده از باتری ثابت در طراحی گوشی دست طراحان را بسیار باز می‌کند تا بتوانند قطعات درون گوشی را به‌هر شکلی که می‌خواهند درکنار یکدیگر قرار دهند یا حتی باتری را به گونه‌ای طراحی کنند که از تمام فضا استفاده کند. برای مثال، طراحی باتری دوگانه در بعضی مدل‌های آیفون یا وان‌پلاس که باعث می‌شود فضا برای قرارگیری سایر قطعات ایجاد شود و ظرفیت باتری نیز در بیشترین حالت بماند.

بنابراین، نمی‌شود ادعا کرد که تولیدکنندگان گوشی فقط از طراحی باتری ثابت بهره می‌برند، بلکه این موضوع به‌نفع کاربر نیز تمام می‌شود. اما، مسیر طراحی باتری جداشونده برای افرادی که بخواهند بیشتر از دو سال با خاطری آسوده از گوشی خود استفاده کنند، اهمیت فراوانی دارد.

سخت‌افزار بادوام برای مطابقت با نرم‌افزارهای ماندگار

روند تعهد به‌روزرسانی طولانی‌مدت چه داوطلبانه باشد چه اجباری ازسوی اتحادیه اروپا، بدون شک خبر خوبی برای صنعت خواهد بود. زیرا، یکی از موانع استفاده طولانی‌مدت از گوشی‌های هوشمند را کنار می‌زند.

اما، اگر قرار باشد گوشی فقط برای چند ساعت شارژدهی داشته باشد، به‌روزرسانی نرم‌افزاری کاربردی نخواهد داشت. بنابراین، وقت آن رسیده است که تولیدکنندگان بزرگ گوشی سراغ حل مشکل مرتبط بروند و مشکل اساسی را که عموم مردم به‌خاطر آن گوشی خود را کنار می‌گذارند، مرتفع کنند.

کاهش سرعت خرابی باتری و بازگشت به باتری جداشونده می‌تواند نیمی از راه کاهش تعداد گوشی‌هایی را که سر از زباله‌دانی در می‌آورند، طی کند. اما اگر تولیدکنندگان معتقدند این اقدامات غیرممکن است و مقاومت گوشی دربرابر ذرات را به‌طرز چشمگیری کاهش می‌دهد، برای شروع می‌توانند امکان تعویض باتری به‌صورت رایگان یا بسیار ارزان را برای مشتریان خود فراهم کنند. حتی این گزینه می‌تواند حداقل برای بار اول تعویض باتری بعد از دو سال از عمر گوشی به‌عنوان بندی از قرارداد فعال شود.

دیدگاه شما کاربران زومیت درباره‌ی بازگشت به باتری‌های جداشونده چیست؟