آذری‌جهرمی برآورد مجلس درباره هزینه‌های انجام‌شده برای شبکه ملی اطلاعات را تصحیح کرد
مرکز پژوهش‌های مجلس ۲۶ اردیبهشت سال جاری در گزارشی وضعیت توسعه‌ی شبکه‌ی ملی اطلاعات و فعالیت‌های وزارت ارتباطات را بررسی کرد. این مرکز در گزارش خود ضمن اعلام اینکه دولت الکترونیک و شبکه ملی اطلاعات نمونه‌ای از دو مگاپروژه مرتبط و بسیار بزرگ ملی در سطح کشور هستند که در سالیان اخیر هزینه‌های بسیاری برای آن‌ها شده است، برآورد کرد هزینه‌ی توسعه‌ی این شبکه تا پایان سال ۱۳۹۸، حدود ۱۹ هزار میلیارد تومان بوده است.
این گزارش چندان موردتأیید وزارت ارتباطات نیست. محمدجواد آذری‌جهرمی برآورد هزینه‌ی انجام‌شده در این گزارش را کمی نادرست می‌داند. وزیر ارتباطات دراین‌باره به خبرگزاری ایرنا گفت:
باید بگویم رقم بیشتر از این‌ها است و همان‌طورکه هفته‌ی گذشته نیز در اخبار آمد، صرفا بخش خصوصی بیش از ۱۰۰ هزار میلیارد تومان برای توسعه زیرساخت این شبکه هزینه کرده است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در بخشی از گزارش خود، با انتقاد از عملکرد وزارت ارتباطات در توسعه‌ی شبکه‌ی ملی اطلاعات بوجود هزینه‌ی چندهزارمیلیاردی اعلام کرد:
شبکه‌ی ملی اطلاعات در سه لایه‌ی توسعه زیرساخت و خدمات و محتوا به تصویب شورای عالی فضای مجازی رسیده است و ابعاد اجرایی‌شدن این شبکه شامل اقدامات و برنامه‌هایی است که دولت برای هر سه لایه دارد. بااین‌حال، بررسی‌ها نشان می‌دهد تاکنون تنها یک سند در شورای عالی فضای مجازی (تبیین الزامات شبکه‌ی ملی اطلاعات) به تصویب رسیده که بُعد زیرساخت را شامل می‌شود و متولی آن وزارت فاوا است و ابعاد دیگر آن کامل نیست. حال باتوجهبه نقش مهم این شبکه در توسعه‌ی اقتصاد دیجیتال، بررسی سیاست‌های پیوست فناوری و تدوین الزامات و سیاست‌های اجرایی در سه لایه‌ی زیرساخت و خدمات و محتوا ضروری به‌نظر می‌رسد.
آذری‌جهرمی در واکنش به این انتقاد گفت مطالبه‌ی مجلس در حوزه‌ی زیرساخت برای این وزارتخانه محترم است؛ اما این نهاد خود نیز باید پاسخ‌گوی عملکردش در این حوزه باشد. وزیر ارتباطات در دفاع از عملکرد وزارتخانه‌ی متبوعش درزمینه‌ی گسترش شبکه‌ی ملی اطلاعات گفت:
نتیجه‌ی هزینه‌هایی که برای شبکه ملی اطلاعات انجام شده، این است که امروز اینترنت 4G در تمام کشور دردسترس است و هسته‌ی شبکه‌ی زیرساخت توسعه یافته است. این‌ها که نمی‌توانستند یک‌شبه و بدون بودجه شکل بگیرند. حاصل تمام هزینه‌هایی که صرف توسعه‌ی شبکه‌ی ملی اطلاعات شده، ارائه‌ی خدمات بهتر به مردم است. همان‌طورکه در دوران شیوع کرونا شاهد بودیم، این بستر چقدر به سهولت زندگی مردم و دستگاه‌ها کمک کرد.
مرکز پژوهش‌های مجلس تکمیل و بهره‌برداری از این طرح را مسئله‌ای امنیتی اعلام کرده است. این مرکز در بخشی از گزارش خود اعلام کرد:
این شبکه به‌عنوان زیرساخت ارتباطی فضای مجازی کشور، به‌دلیل صیانت از فرهنگ ایرانی و حفاظت از اطلاعات کاربران دربرابر تهدیدات امنیتی و حریم خصوصی حائز اهمیت است. به‌عنوان مثال، در شبکه‌ی ملی اطلاعات صیانت از برخی داده‌های نیازمند جابه‌جایی بین دستگاه‌های مختلف دولتی مانند اطلاعات شناسنامه‌ای افراد، خارج از بستر اینترنت باید شکل بگیرد و این خارج از بستر اینترنت بودن کمک می‌کند بیشترین میزان کیفیت خدمت به شهروندان ارائه شود. چون خطر لورفتن و دسترسی دیگران به اطلاعات شخصی شهروندان و نقض حریم آن‌ها از بین می‌رود و همیشه امکان انتقال این داده‌ها وجود دارد.
وزارت ارتباطات اخیرا از برنامه‌های خود برای واگذاری یک‌میلیون اشتراک تلویزیون اینترنتی خبر داده است. با واگذاری این تعداد اشتراک، تعداد مشترکان تلویزیون‌های اینترنتی در کشور به مرز پنج‌میلیون اشتراک خواهد رسید. آذری‌جهرمی پیش‌از‌این گفته بود اقتصاد دیجیتال قرار است در ایران جایگزین اقتصاد نفتی شود و واگذاری این تعداد اشتراک تلویزیون اینترنتی را اقدامی برای ایجاد بستر بزرگ اقتصادی می‌داند. او دراین‌باره گفت:
باید به اقتصاد حوزه‌ی محتوا بیش از گذشته پرداخته شود. مهیاکردن این بستر و فراگیرشدن خدمات ضمن تأمین نیازمندی مردم در خانه، بسیاری از آسیب‌های فرهنگی را مرتفع می‌کند که امروز علما و متدینان و خانواده‌ها درباره‌ی آن حساسیت دارند.
آذری‌جهرمی همچنین وعده داد زیرساخت شبکه‌ی ملی اطلاعات سال جاری تکمیل خواهد شد. براساس گزارش مرکز پژوهش‌های مجلس، ۸۰ درصد این طرح تا اول خرداد امسال تکمیل شده است. او می‌افزاید:
توسعه‌ی زیرساخت پدافندی یکی از مسائل مهم برای توسعه‌ی شبکه‌ی ملی اطلاعات است که به‌همین مناسبت در تبریز مرکز بزرگی افتتاح خواهیم کرد. درضمن در مرداد مرکز داده مادر شبکه‌ی اطلاعات در تهران راه‌اندازی می‌شود. ظرفیت لازم برای میزبانی موتورهای جست‌وجو باتوجهبه نیازمندی موجود دراختیارشان قرار می‌گیرد.
در‌حال‌حاضر در کشور با سرمایه‌گذاری‌های درخورتوجهی رو‌به‌رو هستیم و بخش زیادی هم دولت سرمایه‌گذاری کرده است، خدمات ارتباطی نسل ۳ و ۴ در همه‌ی شهرهای کشور برقرار است و نزدیک به ۸۳ درصد روستاهای دارای بیش از ۲۰ خانوار کشور به اینترنت دسترسی دارند. همچنین، بیش از ۷۰ میلیون کاربر شبکه‌ی اینترنت در کشور داریم و این آمار در بین کشورهای منطقه بی‌نظیر است.
مرکز پژوهش‌های مجلس در پایان گزارش خود اعلام کرده منتظر است تا ببیند آیا پروژه‌های ملی که دولت وعده داده بود در بستر شبکه‌ی ملی اطلاعات راه‌اندازی کند، مانند پروژه‌های مشابه دیگر ازجمله کارت سوخت هوشمند، در مواجهه با فناوری‌های نوظهور شکست می‌خورند یا خیر. وزیر ارتباطات بر وضعیت تخصیص بودجه‌ی این حوزه تأکید می‌کند و ورود شرکت‌ها به بورس را راه‌حلی برای رفع این مشکل می‌داند.
