برای نخستین‌بار در سه سال اخیر، سهم اینتل از بازار CPU دسکتاپ و لپ تاپ افزایش پیدا کرد

مؤسسه‌ی پژوهشی Mercury Research به‌تازگی جدول سهم شرکت‌های مختلف از بازار پردازنده‌های مرکزی (CPU) را به‌روزرسانی کرده است تا آمار مربوط ‌به سه‌ماهه‌ی چهارم سال ۲۰۲۰ را نشان دهد. براساس گزارش خبرگزاری تامز هاردور، آمار Mercury Research نشان می‌دهد اینتل موفق شده است برای نخستین‌بار در سه سال گذشته در بازار پردازنده‌های کلاس دسکتاپ،‌ بخشی از سهمی واگذارشده به ای ام دی (AMD) را پس بگیرد و فرایند کاهش سهم خود از بازار پردازنده‌های کلاس لپ تاپ را نیز متوقف کند.

مؤسسه‌ی Mercury Research از اوایل سال ۲۰۱۸ جمع‌آوری داده‌‌های مربوط به سهم پردازنده‌های مرکزی کلاس لپ تاپ را شروع کرد و از آن زمان تاکنون، این نخستین‌بار است که اینتل سهمش از این بخش از بازار را افزایش می‌دهد. آمار نشان می‌دهد سهم پردازنده‌های x86 ای ام دی در سه‌ماهه‌ی پایانی سال ۲۰۲۰ کاهش پیدا کرده است؛ اما پردازنده‌های این شرکت در کل سال ۲۰۲۰ موفق شده‌اند عملکرد مطلوبی ثبت کنند. در همین حین، ای ام دی همچنان به ادامه‌ی روند کُند اما پایدار رشد پردازنده‌هایش در کلاس سرور ادامه می‌دهد.

نکته‌ی مهم نهفته در آمار Mercury Research این است که سه‌ماهه‌ی چهارم سال ۲۰۲۰ اصلا فصلی عادی برای بازار پردازنده‌ها نبود؛ چراکه بازار رایانه‌های شخصی به رشدِ‌ ناشی از قرنطینه‌های ویروس کرونا ادامه داد و سریع‌ترین رشد خود را در یک دهه‌ی اخیر تجربه کرد.

سهم ای ام دی در کل بازار پردازنده‌های x86 در سه‌ماهه‌ی چهارم ۲۰۲۰ کاهش یافت؛ اما به‌گفته‌ی Mercury Research، بازار پردازنده‌های x86 با نرخ انفجاری ۲۰٫۱ درصد رشد و اینتل به‌وضوح بخش بیشتری از این رشد را درمقایسه‌با ای ام دی ازآنِ خود کرده است. گزارش مالی جدید نشان می‌دهد ای ام دی سال گذشته‌ی میلادی ۵۰ درصد درآمد بیشتری ازطریق فروش پردازنده کسب کرد تا عملکردی رکوردشکن در سال ۲۰۲۰ از خود بر جای بگذارد. 

کمبود تراشه گریبان‌گیر ای ام دی شده است؛ زیرا دنیاگیری ویروس کرونا مدت طولانی کارخانه‌های تولیدی را تعطیل کرد و زنجیره‌ی تأمین شرکت‌های مختلف مثل ای ام دی هنوز کاملا بهبود نیافته است. با درنظرگرفتن نبود پردازنده‌های ای ام دی در قفسه‌ی فروشگاه‌ها، واضح است که تیم قرمز درحال‌حاضر به حداکثر ظرفیت تولید رسیده است و همین موضوع تقاضای بسیار زیاد را نشان می‌دهد. ای ام دی می‌گوید انتظار دارد در سه‌ماهه‌ی نخست سال جاری میلادی همچنان وضعیت بازار پردازنده کاملا به حالت عادی برنگردد. بدین‌ترتیب، قرار نیست در آینده‌ی نزدیک وضعیت کمبود پردازنده‌های ای ام دی بهبود محسوسی پیدا کند.

کمبود تراشه باعث شد در دوران مهم فصل تعطیلات سال میلادی، پردازنده‌های ای ام دی به‌وفور در بازار موجود نباشند. در همان دوران، پردازنده‌های اینتل در بازار بسیار زیاد بودند و گاهی اوقات حتی با تخفیف فروخته می‌شدند. این موضوع قطعا به اینتل برای افزایش سهم بازار کمک کرده است.

اینتل در کنفرانس توجیهی مربوط به گزارش مالی جدیدش به بهبود تأمین پردازنده‌های پایین‌رده (مانند پردازنده‌های ویژه‌ی کروم‌بوک‌ها) اشاره کرد و گفت این پردازنده‌‌ها نیز نقش مؤثری در افزایش درآمد‌های تیم آبی ایفا کرده‌اند. باب سوان، مدیرعامل برکنارشده‌ی اینتل، در این جلسه اعلام کرد در سه‌ماهه‌ی چهارم سال گذشته‌ی میلادی، تعداد CPUهای این شرکت ۳۳ درصد افزایش پیدا کرده است. 

در سال‌های گذشته، اینتل تلاش کرده است خطوط تولیدی بیشتری به کارخانه‌هایش اضافه کند. شرکت‌هایی مثل ای ام دی برای تولید پردازنده به شرکت‌های متفرقه نظیر TSMC متکی هستند؛ اما اینتل تراشه‌هایش را خودش می‌سازد. مزیت‌های مدل تجاری اینتل در دوران دنیاگیری ویروس کرونا به‌وضوح مشاهده شد. برای مثال، تسلط کامل اینتل روی زنجیره‌ی تأمین و تلاش برای سرپا نگه‌داشتن کارخانه‌های اختصاصی باعث شد این شرکت بتواند پردازنده‌ها را در تعداد زیاد به بازار عرضه کند. این موضوع اهمیت زیادی دارد؛ زیرا در چند وقت اخیر، منتقدان گفته‌اند که اینتل باید کارخانه‌های تولیدی‌اش را واگذار کند. بااین‌همه، نباید ذات پویای بازار پردازنده را نادیده بگیریم و شرایط ممکن است در آینده‌ای نه‌چندان دور دستخوش تغییر شود.

ای ام دی به‌تازگی پردازنده‌های سری رایزن ۵۰۰۰ را برای پلتفرم دسکتاپ معرفی و عرضه کرده است و آمار نشان می‌دهد این پردازنده‌ها درمقایسه‌با پردازنده‌های نسل‌دهمی کلاس دسکتاپ اینتل، در تمامی جوانب یک سروگردن بالاتر هستند. بااین‌حال همان‌طورکه اشاره کردیم، کمبود پردازنده‌‌های ای ام دی در بازار باعث شد همچنان افراد زیادی به پردازنده‌های دسکتاپ اینتل علاقه نشان دهند. پردازنده‌های نسل‌یازدهمی دسکتاپ اینتل با نام خانواده‌ی راکت لیک در سه‌ماهه‌ی نخست ۲۰۲۱ از راه می‌رسند و رقابت را با پردازنده‌های رایزن ۵۰۰۰ شدیدتر می‌کنند. 

ای ام دی در  سه‌ماهه‌ی پایانی سال ۲۰۲۱ اندکی سهم از دست داده است؛ اما به‌طورکلی موفق شد ۱ درصد سهم خود را در کل سال ۲۰۲۰ افزایش دهد. این شرکت مدتی پیش گفت پردازنده‌های سری رایزن ۵۰۰۰ هنگام عرضه به بازار، دو برابر بیشتر از تمامی پردازنده‌های نسل قبل سری رایزن ‌فروخته شده‌اند و درآمد سالانه‌ی پردازنده‌ی این شرکت رشد ۵۰ درصدی تجربه کرد؛ آن‌هم در‌حالی‌که کل بازار رایانه‌های شخصی با رشد صرفا ۱۳ درصد مواجه شد. منطقی است اگر انتظار داشته باشیم ای ام دی بخواهد تولید این پردازنده‌ها را در اولویت قرار دهد که حاشیه‌ی سود زیادی دارند. 

ای ام دی می‌گوید کمبود پردازنده‌هایش در بخش پایین‌رده‌ی بازار شدت بیشتری دارد؛ در‌حالی‌که اینتل موفق شده است میزان عرضه‌ی پردازنده‌های پایین‌رده را افزایش دهد. 

در چند وقت اخیر، سرعت رشد پردازنده‌های کلاس لپ تاپ ای ام دی بیشتر از تمامی پردازنده‌های دیگر این شرکت بوده است. پردازنده‌های کلاس لپ تاپ تقریبا ۶۰ درصد از کل بازار پردازنده‌های مخصوص مشتریان عادی را تشکیل می‌دهند و این یعنی هرگونه پیشرفت در این بخش از بازار اهمیت زیادی برای کسب درآمد شرکت‌های تراشه‌ساز دارد. اینتل تاکنون بارها به افزایش نفوذش در بخش پایین‌رده‌ی بازار نظیر پردازنده‌های مخصوص کروم‌بوک‌ها اشاره کرده است و قطعا همین موضوع یکی از دلایل عملکرد موفق اینتل در بازار لپ‌تاپ‌ها در سال ۲۰۲۰ محسوب می‌شود.

باردیگر تأکید می‌کنیم که ای ام دی می‌گوید پردازنده‌های پایین‌رده‌اش با کمبود بیشتری مواجه هستند. بااین‌حال، نکته‌ی مهم این است که ای ام دی همچنان در این بخش از بازار نیز توانسته درآمد به‌جیب بزند. این شرکت اخیرا پردازنده‌های کلاس لپ تاپ رایزن ۵۰۰۰ را معرفی کرده است و لپ‌تاپ‌های مجهز به این پردازنده‌ها عرضه شده‌اند. خانواده‌ی رایزن ۵۰۰۰ معماری قدرتمند ذن ۳ را برای نخستین‌بار به لپ‌تاپ‌ها می‌آورد. ای ام دی همچنان قصد دارد تعداد بیشتری تراشه‌ی لپ تاپ تولید کند؛ اما تأمین آن‌ها قطعا دشوار خواهد بود.

ای ام دی انتظارات خود از عملکردش در بازار سرور را برپایه‌ی پیش‌بینی‌های IDC تعیین می‌کند؛ اما صرفا بخش تک‌سوکتی و دوسوکتی از بازار را پوشش می‌دهد. بدین‌ترتیب، بازار سرورهای چهارسوکتی و بیشتر و زیرساخت‌های شبکه و Xeon D پوشش داده نمی‌شوند. به‌همین‌دلیل، آمار Mercury Research با آمار ای ام دی فرق دارد؛ زیرا آمار Mercury Research سهم کمتری از بازار را برای این شرکت نشان می‌دهد. ای ام دی می‌گوید Mercury Research آمار فروش تک‌تک پردازنده‌های x86 کلاس سرور را بدون درنظرگرفتن دستگاه (سرور یا شبکه یا حافظه‌ی ذخیره‌سازی) ثبت می‌کند. این در حالی است که تخمین TAM برای پردازنده‌های تک‌سوکتی و دوسوکتی ارائه‌شده‌ی IDC صرفا سرورهای سنتی را دربر می‌گیرد. 

آمار نشان می‌دهد ای ام دی با نرخی ثابت مشغول افزایش سهمش از بازار سرور است. آمار ثبت‌شده پردازنده‌های بسیار موردانتظار اپیک میلان (EPYC Milan) را شامل نمی‌شود که چند ماه دیگر عرضه می‌شوند. درصورت عرضه‌ی EPYC Milan، قطعا سهم ای ام دی از بازار پردازنده‌های سرور بیش‌ازپیش افزایش پیدا می‌کند. ممکن است برخی از مشتریان فرایند خرید پردازنده‌های کلاس سرور نسل فعلی ای ام دی، یعنی EPYC Rome را متوقف کرده باشند تا سراغ خانواده‌ی EPYC Milan بروند. به‌همین‌دلیل، توجه به آمار فروش پردازنده‌های سرور در فصل بعدی سال جاری میلادی، مهم خواهد بود. 

آمار مؤسسه‌ی Mercury Research نشان می‌دهد کل بازار پردازنده‌های مبتنی‌بر معماری x86 در فصل پایانی سال ۲۰۲۰ با نرخ درخورتوجه ۲۰٫۱ درصدی رشد کرده است. البته سهم ای ام دی در بازه‌ی زمانی اشاره‌شده اندکی کاهش یافت؛ بااین‌حال موفق شد در کل سال ۲۰۲۰ سهمش را ۶٫۲ درصد افزایش دهد.